ورزش محبوب جشن مردگان

ورزش محبوب جشن مردگان

ورزش محبوب جشن مردگان

0

هزار و 600 سال است که کشتی لوچو در شمال ایران به ویژه در فریدون کنار، بندپی و جویبار به عنوان یک ورزش باستانی، سنتی و پهلوانی برگزار می‌شود. این کشتی که به ورزش پهلواني لوچو نیز شهرت دارد دارای جایگاهی خاص در فرهنگ و باورهای ارزشی مردم منطقه بوده و اکنون نیز به ثبت ملی رسیده است. اصطلاح لوچو به چوبی بلند با طول تقریبی ۳ متر و قطری حدود ۶ تا ۱۲ سانتیمتر گفته می ­شود که در محل برگزاری کشتی نصب­، و پارچه­‌ای بر بالای آن بسته می ­شود. چوب لوچو به صورت سمبل و نشانه مسابقات کشتی محسوب شده و جوایز و هدایای (گاو، گوسفند و...) افراد به پای این چوب بسته می ­شوند.

زمان مسابقات

این کشتی در حالت رسمی خود در اوقات فراغت روستاییان در یک یا چند روز متوالی که ممکن است گاه به دو هفته نیز به طول می‌انجامد، به عنوان سرگرمى بسيارى از جوانان و مردان، در اعیاد مذهبی و ملی، قبل و بعد از نِشا و یا پس از دِرو کردن شالی و نیز به هنگام تشکیل بازارهای محلی و عروسی ­ها، انجام می­‌شود. مسابقات این کشتی همه ساله در حین برگزاری آیینی که به جشن مردگان معروف است؛ همزمان با روز 26 عید ماه طبری مصادف با 28 تیرماه شمسی که مردم منطقه با انجام رسوم خاص و تهیه غذا و خوراکی‌های محلی، در مزار اهل قبور به جشن و سرور می‌پردازند، برای شناسایی پهلوان‌ترین فرد منطقه اجرا می‌شود.

لباس و قوانین لوچو

معتمدان و پیشکسوتانِ محلی معمولا زمان و مکان مسابقه را تعیین و به اطلاع مردم، محلات همجوار، بخش‌­ها و شهرستان­‌ها می‌­رسانند. هزینه برگزاری مراسم و نیز جوایز کشتی گیران توسط اهالی یک یا چند روستا تامین و به پهلوانان اعطا می­‌شود.

مراسم كشتى با نواختن ساز و دُهُل جهت اعلان برگزاری مسابقه، با حضور پرشور مردم آغاز و توسط یک تا سه نفر از پیشکسوتان این رشته داوری می‌­شود. در ابتدا یکی از کشتی­ گیران به مبارزه­ طلبی و حريف ­خواهى پرداخته و كشتى با حضور یکی از داوطلبان آغاز مى ­شود. در گذشته لباس سنتي لوچو از بند و شلوار مخصوص تشكيل و گاهي با كيسه‌هاي ضخيم كه اصطلاحاً به شلوار «چاقاً» و «كرباس» معروف بود دوخته مي‌شد و هنگامی­ ­که پهلوانی برای انجام کشتی، بند آن را محكم مي‌گرفت، پاره نمي‌شد و پهلوان از اين طريق قدرتش را به نمايش مي‌گذاشت. برخی فنون رایج در کشتی لوچو نظیر: دست کاپ، غاز بال، بِرات، پس کاپ، تاش کاپ است که امروزه به‌دلیل از بين رفتن اين لباس سنتی، از فنونی نظیر بند و پس‌كاسه دیگر استفاده نمی‌شود.

آیین احترام به پهلوان

کشتی لوچو، کشتی آزاد نیست. در این کشتی هر یک از طرفین می کوشند تا یک یا چند نقطه از بدن حریف (سر، آرنج، زانوي و..) را به زمین بزنند. زمانی که کشتی­ گیری در خطر ­افتد می ­تواند با زدن کف دو دست به هم، از ادامه مسابقه خودداری کند ولی حق خروج از زمین را ندارد. با توجه به اینکه اساس کشتی لوچو بر پایه اخلاق و بر جنبه­ های پهلوانی، روحیه مردانگی، پرهیز از تکبر و خودخواهی، رعایت ارزش ­های اسلامی استوار است، احترام به حريف و عدم استفاده از فنون خشن، بخشى از قواعد بازى به شمار رفته و لذا هرگونه ضربه زدن به کتف، گرفتن گوش یا گرفتن انگشت دست سرچنگ و ضربه زدن با کف دست به بدن یا سر، گرفتن گوشت بدن و یا آسیب رساندن عمدی به حریف خطا محسوب می ­شود.

در گذشته این کشتی بدون محدودیت زمانی انجام می ­شد و پهلوان کسی بود که گاهی چندین ساعت مداوم کشتی می‌گرفت تا فرد برنده تعیین شده و از زمین بیرون بیاید وگرنه کشتی را تمام نمی‌کردند. درگذشته پهلوان شخصیت و حرمت خاصی داشت و اگر کسی از حریف شکست می‌خورد به مدت یک سال حق کشتی گرفتن با او را نداشت و به اصطلاح پهلوان، پهلوان می‌ماند ولی درحال حاضر این مسابقات مانند کشتی آزاد با زمانی مشخص به صورت دوره‌ای برگزار می ­شود و حریفان هر هفته گاه چندین مرتبه به مصاف هم می­ روند. اگر حریفان در این زمان معین مساوی شوند، به قید قرعه نیز برنده انتخاب می‌شود. برنده نهایی این کشتی جوایز خود را که به پای چوب لوچو بسته شده برداشته و چوب لوچو را بر دوش گرفته به نشانه پیروزی همراه با اهالی روستا و همراهانش به محل خود می­ برَد.


افزودن دیدگاه جدید