سواركارى یکی از ورزش های پرتحرّکی است که به دلیل ارزش و اهمیت اسب در ميان اقوام ايرانى از دیرباز رواج داشته و همچنان به صورت انفرادى و يا گروهی توسط مردان و بانوان در گوشه و كنار ايران اجرا مي شود. امروزه مسابقات سوارکاری به یکی از ورزش های پرطرفدار تبدیل گشته در شاخه های متعدد انجام می شود. سوارکاری و یا حتی تماشای مسابقات مربوط به آن علاوه بر رقابتی مهیج، سالم و مفید به عنوان تفریح و سرگرمی مورد توجه بسیاری از افراد قرار دارد.
لازمه ی این وررزش داشتن قدرت جسمی و ذهنی بالا بوده و به سبب تجهیزات و لوازم مربوط به سوارکاری، تهیه، نگهداری، مراقبت، پرورش و تربیت اسب، از ورزش های پرهزینه به شمار می رود. نژاد اسب هایی نظیر اسب های «دو خون»، «دو رگه ی ایرانی»، «عرب» (زیباترین اسب ها)، «کرد» (سریع ترین اسب ها) و «خزر» جزء نژادهایی هستند که در آموزش سوارکاری بسیار رواج دارند.
این ورزش در واقع هنری است که به روش هدایت و کنترل حرکات اسب توسط سوارکار مربوط می شود. سوارکار معمولاً با پوشیدن لباس سوارکاری که شامل کلاه ایمنی، چکمه ی سواری، دستکش، شلوار سواری، چپس، جلیقه های محافظ و بند گردنی می شود باید بسته به نوع مسابقه، هماهنگ با سرعت اسب، مركز ثقل خود را به سمت جهت حركت اسب متمایل كند و برای حفظ این حالت باید در حالت تعادل كامل در زین قرار گیرد، بدین ترتیب با اسب حركت كرده و جهت فرمان و هدایت اسب با آن هماهنگ شود.
ورزش سوارکاری شامل رشته هایی نظیر اسب دوانی، چابُک سواری، پرش با اسب (از متداول ترین مسابقات سوارکاری)، چوگان (ورزشی گروهی)، درساژ (حرکات نمایشی اسب های تربیت شده)، شکار با اسب، رودیئو (مسابقه با اسب های وحشی)، اسب دوانی استقامت (طی کردن مسافتی طولانی در یک و گاه دو روز) و رشته های متعدد و تماشایی دیگر با انواع میادین، معیارها و قوانین می شود. بازى هاى نمايشى با اسب شامل مواردی نظیر برداشتن كلوخ از روى زمين، برداشتن كلاه از ارتفاع، ايستادن و بالانس زدن روى اسب (درحركت چهار نعل)، پريدن روى اسب و پياده شدن در حالت حركت و غیره می شود. تاخت اسب و يا برگزاري كورس سرعت نیز از جمله بازی ها و سرگرمي هاي پرهيجاني است كه در ميان برخي ايلات، عشایر، روستائيان و اقوام انجام می شود، خصوصاً در میان تركمن ها که با اسب خود شناخته شده اند. ترکمن صحرا مهد سوارکاری و گنبد پایتخت سوارکاری ایران است. در مناسبت هايى نظیر جشن ها و يا مسابقات محلى، به صورت رقابتى همراه با نواختن موسيقى محلی هر منطقه، این ورزش با حضور و تشویق علاقمندان و به قضاوت پيشكسوتان انجام مي شود. در طی یك مسابقه ممکن است سواركار به سبب ارتکاب خطاهای مختلف، جریمه شود و بسته به نوع مسابقه، سواركاری كه كمترین خطا و یا كمترین زمان و یا بیشترین امتیاز را كسب کرده باشد برنده مسابقه خواهد شد.
