خدابنده

خدابنده یکی از شهرستان‌های استان زنجان است که در فاصله‌ی ۸۸ کیلومتری از زنجان، مرکز استان، واقع شده است. شهرستان خدابنده جزء مرتفع‌ترین مناطق استان زنجان است و ارتفاع برخی نواحی آن به بالای دو هزار متر نیز می‌رسد.

این شهرستان در سال ۱۳۴۸ تشکیل شد و در حال حاضر شامل چهار بخش، هفت شهر و هشت دهستان است. بر اساس سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۰ جمعیت شهرستان خدابنده ۱۶۹۵۵۳ نفر است. زبان رایج مردم این شهرستان ترکی و مذهب مردم شیعه اثنی عشری است.

اقلیم شهرستان خدابنده به طور کلی نیمه مرطوب فراسرد است اما با توجه به اختلاف ارتفاع نقاط مختلف شهرستان و پستی و بلندی‌ها، آب‌وهوا در مناطق مختلف متفاوت است.

سُجاس و سُهرِوَرد از قدیمی‌ترین شهرهای شهرستان خدابنده هستند که در سفرنامه‌ها و کتب تاریخی نیز به آن‌ها اشاره شده است. شهر سجاس از جاذبه‌های گردشگری شهرستان خدابنده است که مراتع سرسبز، چشمه‌سارهای زیبا و رودخانه‌ی خروشان سجاسرود را در خود جای داده است. سد گلابر نیز در شهر سجاس قرار گرفته است.

مسجد جامع، قبرستان تاریخی شهدای سجاس و بقعه‌ی حضرت قیدار نبی از دیگر دیدنی‌های تاریخی این شهرستان است. این بنا آرامگاه قیدار، فرزند حضرت اسماعیل و نوه‌ی حضرت ابراهیم، است. تاریخ ساخت این بنا به قرن هشتم هجری بازمی‌گردد. دو کتیبه‌ی سنگی نیز در این بنا وجود دارند. شش جلد جزوه قرآن مجید تاریخی از دیگر اموال فرهنگی این بقعه است.

غار کتله‌خور که در نزدیکی شهر گرماب قرار دارد از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری طبیعی شهرستان خدابنده و یکی از جذاب‌ترین غارهای ایران است. غار کتله‌خور به غار خورشید نیز معروف است و تشکیل آن به ۱۲۰ میلیون سال پیش بازمی‌گردد. تا کنون سه طبقه از این غار کشف شده است. اولین کاوش جدی در غار غار کتله‌خور در سال ۱۳۶۵ انجام شد و گروهی از غارنوردان باتجربه‌ی همدانی از این غار بازدید کردند. در حال حاضر غار به سه بخش ورزشی، تفریحی و فرهنگی تقسیم شده است. بخش ورزشی مخصوص غارنوردان و صخره‌نوردان است. در بخش تفریحی مسیری به طول حدود دو کیلومتر برای بازدید عموم مردم طراحی شده است. بخش فرهنگی غار نیز جهت برگزاری مراسم مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زرین‌غار یکی دیگر از غارهای زیبای شهرستان خدابنده است که در نزدیکی روستای زرین‌رود قرار دارد. این غار به تازگی کشف شده است.

بافت فرش از صنایع دستی مهم شهرستان خدابنده است. فرش افشار که در منطقه‌ی افشار این شهرستان تولید می‌شود به خارج از کشور نیز صادر می‌شود.