پل سردار زنجان

«پل سردار» یکی از سه پل روی رودخانه زنجان رود است، که در پیرامون شهر زنجان و بر سر راه به تکاب و تخت سلیمان جای دارد. این یادگار قاجاری که نامش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، در گویش بومی با نام «قلتوق» شناخته می­شود. قلتوق نام روستایی در بخش مرکز زنجان است که دژی قاجاری نیز دارد.

پل سردار در سال 1294 خورشیدی به فرمان «سردار ذوالفقار خان اسعد الدوله»، که از زمین‎داران بزرگ زنجان و پسر «حسین قلی خان نظام ‌العداله» بود، روی روخانه زنجان رود ساخته شد.

پل سردار به درازای نزدیک به 80 متر، به بلندای نزدیک به 12 متر از بستر زنجان رود و پهنای کمتر از 5 متر ساخته شده است. پایه­ های سنگی و آب بر پل سردار به پهنای 6 متر و به بلندای 2 متر فراز شده است. آب‌ بر میانی چندپهلو است و آب‌ برهای کناری نیم­گرد هستند. پل سردار سه دهانه با تاق‌های جناغی دارد و بزرگترین دهانه آن دهانه میانی با یازده و نیم متر پهنا و هشت و نیم متر بلندا است.

دهانه­های کنار هر یک پنج و نیم متر پهنا و بیش از 5 متر بلندا دارند. در ساختار آجرچینی پل سردار آجرهایی 25 در 25 سانتیمتر و به بلندی 5 سانتیمتر به کار رفته است. کاشی­های لعابدار و آذین­بندی آجرنما در نوار دهانه میانی و کناری جای داده شده است. همچنین دیوارنوشتی از آجر برجسته تاریخ ساخت پل را به سال 1333 هجری قمری نسبت می‌دهد. این نوشته همراه با خوش­نویسی مذهبی به خط کوفی بر تاق میانی قرار گرفته است.

بر پایه­های پل سردار دو دهانه با کمانه آرایش داده شده است. در گذشته پایه­های پل با سنگ­فرش از فرسایش آب در بستر رود نگاه داشته شده بود. بخش­های خالی برای کاستن از بار سازه در درون پل سردار فراوان به کار رفته است.