مرصع‌پلو غذای اشرافی جشن‌های رسمی و سنتی ایران است که اغلب در عروسی‌ها سرو می‌شود تا حلاوت و شیرینی را برای زوجین عروسی به ارمغان بیاورد. مرصع‌پلو پادشاه همه غذاهای ایرانی است. این غذا به علت داشتن محصولات گران‌قیمتی مثل پسته و بادام و زرشک، به غذایی مجلسی و اعیانی معروف شده است.
این پلوی مخلوط به خاطر مخلفات درخشانی که در آن به‌کاررفته، به پلو نگین‌دار یا جواهر پلو نیز مشهور است. آشپزی ایرانی در عصر صفوی، پیشرفت‌های زیادی داشت. تعداد زیادی از غذاهای مجلسی در همین دوران ابداع شدند. تزئینات این غذا به‌اندازه کیفیت مواد اولیه و نحوه آماده‌سازی آن اهمیت زیادی دارد و ازآنجاکه انواع خلال‌ها زینت‌بخش برنج می‌شوند، ازنظر زیبایی شبیه به فرش ایرانی چشم‌نواز است.
این غذای شیرین و خوش‌طعم ایرانی از ترکیب چلو سفید با انبوهی از آجیل‌ها و میوه‌های خشک، یعنی پسته، بادام، پوست پرتقال شیرین، زرشک، هویج و زعفران، کشمش و گوشت مرغ یا گوشت گوسفندی آماده می‌گردد که هر عنصر آن نشان‌دهنده یک جواهر مطلوب است به‌طور مثال زرشک نشان‌دهنده یاقوت و پسته نماد زمرد است. این غذای چشم‌نواز باکمی شکر پخته‌شده تا ترش شدن زرشک‌ها متعادل شود. مرصع‌پلو با مرغ پخته‌شده با زعفران سرو می‌گردد.
