ساختمان شهرداری تبریز

اگر به تبریز سفر کرده باشید و چرخی در مرکز شهر زده باشید، حتما عمارت شهرداری نظر شما را جلب کرده است. ساختمان شهرداری تبریز که به کاخ شهرداری نیز معروف است، گذشته از ارزش تاریخی و معماری، موزه‌ی پروپیمانی دارد که بازدید از آن خالی از لطف نیست.

در میدان ساعت تبریز، جایی که خیابان‌های ارتش و امام خمینی به‌هم می‌رسند، بنای کهنسالی دیده می‌شود که معماری چشمگیری دارد. ۷۰ سال است که رهگذران صدای زنگ ساعت عمارت را هر ۱۵ دقیقه یک بار می‌شنوند و چشم‌انداز باشکوهش را می‌بینند.

داستان ساختمان شهرداری از سال ۱۳۱۴ و در دوره‌ی پهلوی اول و زمان شهرداری حاج ارفع‌الملک جلیلی آغاز شد؛ زمانی که قرار شد در گورستانی قدیمی، بنایی به‌سبک معماری آلمانی ساخته شود. ساخت‌وساز این بنا چهار سال طول کشید و در سال ۱۳۱۸ به‌بهره‌برداری رسید. ساختمان بَلَدیه در زمینی به مساحت ۹۶۰۰ مترمربع و زیربنای ۶۵۰۰ مترمربع ساخته شده است.

 با توجه به نظارت مهندسان آلمانی تعجبی ندارد که طراحی ساختمان به‌شکل عقابی با بال‌های گشوده باشد؛ طرحی که در معماری آن سال‌های آلمان متداول بوده است. این بنای سه طبقه به شکل U طراحی شده و در نوک عقاب، ساعت معروف شهرداری دیده می‌شود. به همین دلیل مردم آن‌را ساختمان ساعت یا ساعات قاباغی نیز می‌نامند.

 برج ساعت شهرداری تبریزکه چهار و نیم متر بلندی دارد، هر ۲۴ ساعت باید کوک شود. رهگذران از هر طرف که به این عمارت نزدیک شوند، می‌توانند ساعت را ببینند، چراکه در هر چهار ضلع برجْ ساعت طراحی شده است.

نمای شمالی و شرقی بنا از سنگ تراشیده ساخته شده و نمای جنوبی و غربی آن از سنگ و آجر شکل گرفته است. بیشتر دیوارها از آجر و ملات ماسه و آهک ساخته شده‌‌اند. سنگ‌های حجاری شده‌ی قاب پنجره‌ها و بامِ عمارت جلوه‌ی زیبایی به آن بخشیده‌اند.

هم‌اکنون امور اداری شهرداری، دیدارهای رسمی شهردار و جلسه‌های شورای شهر در این ساختمان انجام می‌شود. اما این بنا که در قلب بافت قدیمی تبریز قرار گرفته و نماد شهر به‌حساب می‌آید، برای گردشگران نیز جذابیت فراوانی دارد. این عمارت هم روز جذاب است و هم شب‌ها با نورپردازی ساده و زیبایی که دارد، توجه مردم را به خودش جلب می‌کند.

بعد از قدم زدن در میدان ساعت و لذت بردن از معماری جالب توجه ساختمان شهرداری، می‌توان از موزه‌ی آن بازدید کرد. تنها موزه‌ی شهرداری کشور همین جاست و در زیرزمین عمارت قرار دارد.

در این موزه که از سال ۱۳۸۶ کارش را آغاز کرده، چند تالار درنظر گرفته شده که پاسخگوی سلیقه‌های مختلف است. یکی از تالارهای تماشایی موزه، تالار فرش است. تخته فرش‌هایی در این موزه به نمایش درآمده‌اند که عمر آن‌ها به  سال۱۳۲۰ و زمان افتتاح ساختمان بلدیه برمی‌گردد.

در تالار دوربین‌های قدیمی می‌توان روند کامل شدن دوربین‌ عکاسی را از نزدیک تماشا کرد. بازدید از این دوربین‌ها در زمانه‌ی دوربین‌های دیجیتال و پیشرفته بسیار جذاب به‌نظر می‌رسد. بخش زیادی از این دوربین‌ها را محمدعلی جدید‌الاسلام، عکاس و مجموعه‌دار تبریزی، به موزه هدیه داده است.

تالار اسناد تعدادی کتاب و نسخه‌ی خطی قدیمی شهرداری را به نمایش گذاشته است. در تالار صدا مجموعه‌ای از سازهای بومی و کلاسیک را می‌توان دید.

تالار دفاع مقدس عکس‌ها و سندهای مربوط به جنگ و شهیدان را عرضه کرده است. سپس می‌توان از تالار هنرهای معاصر، تالار خوشنویسی و تالار چاپ دیدن کرد. در مسیر بازگشت از موزه می‌توانید ماشین‌های قدیمی، از جمله اولین ماشین آتش‌نشانی تبریز، را در محوطه‌ی ساختمان ببینید.

ساختمان شهرداری تبریز و میدان ساعت به دیدنی‌های معروف تبریز نزدیک هستند و با پای پیاده نیز می‌توان به جاذبه‌های اطراف میدان سر زد. گذشته از مسجد کبود و خانه‌های تاریخی مانند خانه نیکدل، می‌شود از موزه سنجش و موزه‌ی آذربایجان نیز دیدن کرد.