نام شیراز با آرامگاه شاعرانی مانند سعدی و حافظ گره خورده است، اما در سفر به شیراز نباید فرصت بازدید از آرامگاه خواجوی کرمانی را از دست داد.
اگر به دروازه قرآن معروف شیراز بروید که در ابتدای جاده شیراز به اصفهان قرار گرفته، آرامگاه روباز خواجوی کرمانی را خواهید یافت. این آرامگاه در سال ۱۳۱۵ خورشیدی ساخته شده و چند بار آن را مرمت کردهاند.
این جاذبهی پرطرفدار در دامنهی باباکوهی (کوه صبوی) و در غرب تنگ اللهاکبر قرار دارد. این را هم بگوییم که آب چشمهی معروف رکنآباد شیراز از کنار این مقبره میگذرد. روزهای تعطیل باباکوهی پاتوق طبیعتگردان و کوهنوردان شیرازی است.
کمالالدین ابوالعطا در سال ۶۶۲ خورشیدی در کرمان به دنیا آمد. او از شاعران برجستهی فارسیزبان قرن هشتم و دورهی مغول بهشمار میرود و شعرهای خواندنی زیادی برای ما به یادگار گذاشته است. ابوالعطا متخلص به خواجوی کرمانی اهل سفر بود و به جاهای مختلفی مانند مصر و شام سفر کرد. وقتی به ایران برگشت، در شیراز سکونت کرد. او با شاعران زمان خودش که در شیراز زندگی میکردند مانند عُبید زاکانی و حافظ شیرازی، ارتباط خوبی برقرار کرد و در همین شهر از دنیا رفت. او به نخل بند شاعران و خلاقالمعانی معروف بود.
در آرامگاه این شاعر شیرینسخن قبری وجود دارد که نامی از خواجوی کرمانی بر آن نوشته نشده، بلکه آیهای از سورهی الرحمن به خط ثلث دیده میشود. سطح این قبر مدور است. مطابق با رسم آن روزگار، در بالا و پایین آرامگاه دو ستون ساختهاند.
نزدیک مقبره غاری دیده میشود که خواجوی کرمانی در آنجا عبادت میکرده و زاهدان دیگر هم در آن نیایش میکردند. غار دیگری نیز وجود دارد که مقبرهی خواجه عمادالدین محمود، وزیر شاه ابواسحاق اینجو در آن قرار گرفته است.
جالب اینکه در کنار غار نقش برجستهای از جنگ رستم با شیر میبینید. دستور حکاکی این نقش برجسته را حسینعلی میرزا، فرماندار فارس در ۱۱۸۲ خورشیدی صادر کرده بود. نقش برجستهی بعدی تصویر ناتمامی از فتحعلی شاه و دو پسرش است.
در سال ۱۳۳۷ سازمان باستانشناسی استان فارس در شمال آرامگاه اتاقی ساخت و سردر اتاق دو بیت شعر از خواجو را به خط نستعیلق حکاکی کرد. اکنون این اتاق به فرهنگسرای خواجو تبدیل شده است.
در سال ۱۳۷۰ بود که دانشکده ادبیات دانشگاه کرمان میزبان کنگرهی بزرگداشت خواجوی کرمانی در کرمان شد اما مراسم پایانی کنگره را در شیراز برگزار کرد. در همان سال مقبره خواجو را بازسازی کردند و تندیسی از این شاعر محبوب را در آرامگاهش نصب کردند.
از بالای کوه منظرهی دلانگیزی از شیراز دیده میشود و شهر زیر پای شماست. این منظره شبها تماشاییتر است. قیمت بلیت آرامگاه خواجوی کرمانی در سال ۱۳۹۸ دو هزار تومان است، اما مدتیست بهدلیل احتمال سقوط سنگ بسیار سنگینی که مشرف به آرامگاه است، امکان بازدید از آرامگاه خواجوی کرمانی وجود ندارد.