باغ شوکت‌آباد یک نمونه از باغ‌های ایرانی است که در اطراف بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی و توسط اسماعیل‌خان شوکت الملک از خاندان علم احداث شده است. باغ ایرانی یکی از شاخصههای شهرهای کویری ایران است. جنگلی در میانه بیابان، و این همان چیزی است که شکوه علوم و فناوریهای تاریخ ایران را در کنار هنری چشمنواز به تصویر میکشد.
شوکت‌آباد باغی است وسیع با درختان میوه بر اساس شیوه باغ سازی ایرانی، کوشکی در میانه آن جلوه گری میکند که قدمت آن به دوره قاجار میرسد. این کوشک با نمای سفیدرنگ، دارای ایوانی است که دو ستون و طاقهای قوسدار در مقابل آن قرار گرفتهاند. در تزئینات ساختمان آن، طرحهای گلدانی به چشم میخورند. در قسمت پشتی و اطراف این ایوان نیز اتاقهای متعددی تعبیه شده است.
باغ شوکت‌آباد از منظر ساختار و معماری قابل توجه است. کما اینکه فضاسازی در باغ بر اساس اصول منطقی و نقشه از پیش تعیین شده بوده است. حوضخانه مجموعه بیشترین میزان تزئینات و ریزهکاریها را در خود جای داده است. بر روی حوضخانه، گنبد بزرگی قرار دارد که به وسیله یک سازه کلاه فرنگی مسقف شده است. روزنههایی که بر روی سازه تعبیه شدهاند، نور حوضخانه را تأمین میکنند.
سبک معماری کوشک باغ به صورت طاق و تویزه است و طاق گهوارهای موجود در برخی اتاقها با اقلیم گرم و خشک خراسان جنوبی سازگار است. گفتنی است برخی از فضاهایی که شاید به نظر جدیدتر بیایند، الحاقی هستند و بعدها به فراخور نیاز ساکنین اضافه شده است.
محل سکونت صاحب باغ یا اندرونی که در بخش جنوبی مجموعه قرار دارد، بسیار شبیه خانههای قدیمی بیرجند است که دارای قابهای گچی و طاقنماهایی در اطراف حوض هستند. درختان میوه هم از جمله ویژگیهای خاص باغ شوکت‌آباد بیرجند است که علاوه بر میوهدهی، جنبه تزئینی هم دارند.
باغ شوکت‌آباد در ۵ کیلومتری شرق بیرجند، در روستای شوکت‌آباد و در مسیر جاده بیرجند به زاهدان قرار دارد. برای دسترسی راحتتر به باغ میتوانید سراغ دانشگاه بیرجند را بگیرید چرا که درست در مقابل باغ شوکت‌آباد قرار گرفته است. باغ شوکت‌آباد در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۳۶۳ در فهرست میراث تاریخی ایران، به ثبت ملی رسید.
