تمام شهرهای توریستی دنیا فضاهایی را به عنوان پاتوق برای گردشگران پیشبینی میکنند؛ جایی که مسافران بتوانند قدم بزنند، خرید کنند، نوشیدنی میل کنند وغذا بخورند و با فرهنگ جامعه میزبان ارتباط برقرار کنند. سرای سعدالسلطنه قزوین مهمترین پاتوق این شهر است و بدون شک از حضور در آن لذت خواهید برد.
سرای سعدالسلطنه در سالهای نه چندان دور رونق فراوانی در مرکز شهر قزوین داشته است، اما خوشبختانه مانند بسیاری از دیگر کاروانسراها به فراموشی سپرده نشده و امروز هم میزبان بسیاری از مردم قزوین و گردشگران است. مکانی تاریخی که زندگی هنوز در آن جریان دارد.
کاروانسرا یا سرای سعدالسلطنه یکی از زیباترین آثار تاریخی شهر قزوین است. بنایی تاریخی که قدمت آن به دوران قاجار بازمیگردد و در مرکز شهر قزوین جای گرفته است. این بنا در زمان ناصرالدین شاه قاجار و با دستور سعدالسلطنه، حاکم قزوین، ساخته شده است. تعدادی از آثار تاریخی دیگر قزوین، مثل بازار قدیم و عمارت چهلستون نیز در نزدیکی سرای سعدالسلطنه قرار دارند.
کاروانسرای سعدالسلطنه را بزرگترین کاروانسرای درون شهری ایران میدانند. مکانی که تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. تا پیش از جنگ جهانی اول سرای سعدالسلطنه یکی از مراکز اصلی تجارت و بازرگانی بود اما پس از آن تا حدودی اهمیت خود را از دست داد. در نهایت پس از سالها و با مرمت این بنا، جانی دوباره در کالبد سرای سعدالسلطنه دمیده شد و اکنون این کاروانسرا از مهمترین مراکز گردشگری شهر قزوین است. در حال حاضر بیشتر مغازههای سرای سعدالسلطنه را فروشگاههای صنایع دستی و سوغات قزوین تشکیل میدهند. چندین رستوران و کافه نیز در این کاروانسرا فعالیت میکنند.
سرای سعدالسطلنه از بخشهای مختلفی تشکیل شده است و چند راسته، چهارسوق، مسجد، حمام، تیمچه، حیاط و شترخان را در خود جای داده است. یکی از بخشهای زیبا و ارزشمند سرای سعدالسلطنه چهار سوق است. بر فراز این قسمت از کاروانسرا که در تقاطع دو راسته قرار دارد گنبدی بزرگ و کاشیکاری شده جای گرفته است.
یکی از بخشهای جذاب سرای سعدالسلطنه موزه شاهنامه و اسطورهها است. در این موزه تعدادی از آثار رضا ازی محمدی، مجسمهساز قزوینی، به نمایش در آمده است. آثاری که بیشتر آنها الهامگرفته از شاهنامه فردوسی هستند و با گل رس ساخته شدهاند.
این بنا در ابتدا و در سال ۱۳۱۶ به عنوان بخشی از بازار قزوین در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. اما پس از آن در سال ۱۳۷۷ به صورت جداگانه و با عنوان کاروانسرای سعدالسلطنه در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.