شهرستان زاهدان دارای چهار بخش«مرکزی»، «میرجاوه»، «نصرت آباد» و«کورین»، سه شهر و هشت دهستان است. زاهدان شهری نوبنیاد در ۵۱۷ کیلومتری شرق شهرکرمان و در نزدیکی کشور پاکستان با ارتفاع 1385 متر از سطح دریا است. شهر زاهدان توسط ارتفاعات احاطه شده است و به صورت گودالی دیده می شود. کوه های اشتران، انجیردان، جیکو، پیرخان و کوه ملک سیاه در این شهر قرار دارند. گرمای شدید و آب و هوای گرم و خشک مهم ترین ویژگی اقلیمی این منطقه به شمار می رود.
این شهر به دلیل مرکزیت استان دارای ساختار خدماتی بوده و شهری دانشگاهی، فرهنگی، تاریخی و مذهبی به شمار می رود.
زاهدان به جهت موقعیت ممتاز جغرافیایی و مرزی خود، در مسیر تردد بین المللی کشور افغانستان و پاکستان واقع شده و از موقعیت تجاری و نظامی ویژه ای برخوردار است که این امر سبب ایجاد موقعیت مناسب تجاری آن با کشور هند نیز می شود. راه آهن پاکستان از یک سو از مرز میرجاوه وارد ایران می شود و از سوی دیگر راه آهن سراسری ایران به این شهر منتهی می شود. قرار گیری این شهر در مسیر راه های زمینی خراسان، کرمان و چابها ر یکی از مسیرهای ترانزیتی ایران را شکل داده است.
اقتصاد مردم زاهدان علاوه بر تجارت از طریق کشاورزی نیز صورت می گیرد. آب مورد نیاز این شهر از طریق چاه قنات، چشمه ها، رودخانه ها و چاه نیمه سیستان تامین می شود.
موسیقی، ادبیات بومی و لباس های محلی این منطقه از تنوع بالایی برخوردار است. صنایع دستی قوم بلوچ گلیم بافی، سوزن دوزی، سکه دوزی و سفالگری است و معماری زاهدان با توجه به آب و هوای گرمسیری آن پیرو معماری شهرهای باستانی ایران است.
زاهدان به دلیل مهاجرپذیر بودن دارای فرهنگی یکپارچه نیست. بیشتر مردم این شهر با توجه به اقوام ساکن در آن دارای ادیان و مذاهب متفاوتی هستند که به زبان ها و گویش های فارسی، بلوچی، سیستانی، کرمانی، یزدی و خراسانی سخن می گویند.
