موزه ی چهار فصل

موزه­ ی چهار فصل (حمام چهار فصل)ِ اراک یکی از زیباترین آثار معماری و کاشیکاری ایران در قرون اخیر است، و به عنوان بزرگترین حمام تاریخی ایران شناخته می شود؛ شاید به جرأت بتوان گفت که این حمام با تزئینات ویژه­ ی آن در کشورهای اسلامی اثری منحصربه ­فرد است. وجود نقاشی‌ها و نگاره‌هایی از چهار فصل سال که در چهار گوشه­ی این حمام وجود دارد علت نامگذاری آن بوده ‌است. این بنا به ­دست حاج محمد ابراهیم خوانساری (زاده ۱۲۳۲- درگذشت ۱۲۹۷) در زمان احمد شاه قاجار ساخته شد. این حمام تنها حمام کشور است که در آن قسمتی مجزا برای اقلیت‌های مذهبی وجود دارد.

این مجموعه کم‌نظیر در ضلع شرقی خیابان شاهپور قدیم و خیابان دکتر بهشتی (عباس‌آباد) فعلی واقع است. ساختمان حمام با شکل‌گیری اراک در حدود 100 سال پیش و در زمان حکومت احمدشاه قاجار به­ دست شخصی به نام حاج محمد ابراهیم خوانساری ساخته شد. این حمام با مساحتی حدود شانزده هزار متر مربع به­ گونه­ای ساخته شده است که آب موردنیاز آن از آب جاری قنات تامین می‌شده و به ­منظور سهولت تامین آب و هم‌چنین حفظ گرما و حرارت، کف حمام حدود سه تا 5/3 متر از کف خیابان پایین‌تر ساخته شده است. از جمله ویژگی‌های معماری سربینه حمام با ۸ ستون و گنبد رفیع آن است که با آجر، ملات گچ و آهک ساخته شده است.

علاوه بر طرح قرینه‌سازی و رسمی‌بندی‌ها و نحوه­ی ستون‌بندی­ها و کاشی­کاری‌های قالبی و پیچکی و گچ بری‌های چشم نواز و نقاشی‌های تاریخی و طرح‌های اسلیمی‌اش، درتمام سطح سربینه­ی مردانه هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند. هم اکنون از مساحت حدود 16 هزار متریِ بنا، حدود 5 هزار متر آن از جمله سربینه­ی مردانه و گرمخانه، رختکن و هشتی بین گرمخانه و رختکن به موزه اختصاص یافته است و اشیاء بسیار مهمی متعلق به دوره­های مختلف قبل و بعد از اسلام در آن نگهداری می­شود. اشیای تاریخی مانند ظروف وکاسه‌های سفالی، سکه‌های دوره‌های مختلف تاریخی، عقدنامه‌های دوره‌­ی قاجار، کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، ظروف مسی و قلمزنی، اسباب قدیمی حمام، خمره‌های سفالی، لوازم ریسندگی، بخشی از محراب تاریخی و ارزشمند مسجد جامع ساوه و لوازم ریسندگی و بافت فرش همچنین اشیاء به ­دست آمده در کاوش‌های منطقه­ی باستانی زلف‌آباد فراهان در آن نگهداری می‌شود .