حمام ظهیرالاسلام یکی از حمامهای تاریخی شهر اردبیل است که قدمت آن به دوره حکومت ایلخانان باز میگردد. اما در دوره قاجار، حمام توسط شخصی به نام موتمنالرعایا خریداری شد، مرمت گردید و اتاقهایی به آن افزوده شد.
حمام ظهیرالاسلام که با نام حمام آقانقی اردبیل هم شناخته میشود مانند سایر حمامهای ایرانی با کفشکن و رختکن آغاز میشود. «سربینه» ظهیرالاسلام که به بخش ورودی حمام گفته میشود دارای گنبد است. همچنین خزینههای آب سرد و گرم، بخشهای دیگر این حمام را تشکیل میدهند.
نحوه آبرسانی همچون سایر حمامهای قدیمی به خاطر نبود لولهکشیهای رایج امروزی، با استفاده از لولههای سفالی انجام میگرفته است. آب خزینههای حمام از یکی رودهای اردبیل تامین شده که توسط لولههای سفالی به درون حمام هدایت و به همان شیوه از آن خارج میشده است. تمامی بخشها و همچنین فنآوریهای مورد استفاده در این حمام، امروزه در تالارهای موزه مردمشناسی اردبیل قابل مشاهده هستند.
با اینکه این حمام تاریخی حتی تا دوره پهلوی نیز کاربری خود را حفظ کرده بود، اما درنهایت در سال 1378 خورشیدی، توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری و مرمت شد و از آن پس به عنوان موزه به حیات خود ادامه داد.
این موزه مردمشناسی به جهت نمایش آداب و رسوم، شکل پوشش و سبک زندگی مردم اردبیل، 33 مجسمه از جنس موم را در خود جای داده است. همچنین آثار و دست نوشتههای مربوط به هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه در موزه مردمشناسی اردبیل قرار داده شده است تا علاوه بر تماشای ساختار یک حمام ایرانی، امکان آشنایی با فرهنگ مردم اردبیل را برای گردشگران و بازدیدکنندگان فراهم آورد.
موزه مردم شناسی اردبیل (حمام ظهیر الاسلام) در بلوار سعدی، در نزدیکی محله دروازه یا عالی قاپوی اردبیل، روبروی در ورودی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی واقع شده است. موزهای که فرهنگ مردم اردبیل و همچنین سازه کهن حمام ایرانی را پیش چشم گردشگران به نمایش گذاشته است.
برای بازدید این موزه میتوانید طوری برنامهریزی کنید که بعدا از بازدید از سایت جهانی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، با عبور از جلوی سوغاتی فروشیهای اردبیل، حلوای سیاه و انواع شیرینیهای خوشمزه این منطقه را هم خرید کنید و سپس وارد حمام و موزه شوید.