آرامگاه ابوعلی سینا

آرامگاه ابوعلی سینا بنای یادبود شیخ الرئیس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و پزشک مشهور ایرانی است. محل فعلی آرامگاه بوعلی سینا منزل مسکونی ابوسعید دخوک دوست صمیمی ابوعلی سینا بوده است که او نیز در جوار ابوعلی سینا مدفون است. بنای ابتدایی این آرامگاه در زمان قاجاریه ساخته شده است و آرامگاه جدیدی که انجمن آثار ملی ایران به دستور محمدرضا پهلوی ساخته است در سال 1333 شمسی افتتاح گردیده است.

طرح و نقشه ی بنای فعلی به سبک معماری در قرنی است که حکیم در آن می زیسته و تلفیقی است از دو سبک معماری ایران باستان و ایران بعد از اسلام. عناصری چون برج الهام گرفته از برج گنبد قابوس، باغچه ها متأثر از باغ های ایرانی، آب نما ملهم از حوض خانه های سنتی و نمائی با روکار سنگ های حجیم و خشنِ خارا که با سنگ گرانیت کوهستان الوند آراسته شده و نمودار کاخ های باستانی ایرانیان است، همگی بهره هایی است که در عمارت این بنا از هنر سنتی معماری و در عین حال شیوه های نوین گرفته شده است.

طرح ونقشه گنبد آرامگاه با توجه به سبك معماري قرني كه حكيم در آن مي زيسته واز روي قديميترين بناي تاريخ دار عصر اسلام در ايران يعني بناي معظم گند قابوس كه يكي از شاهكارهاي معماري به شمار مي رود اقتباس شده است .
اما به جاي ده ترك در اينجا دوازده ترك منظور شده وبيانگر دوازده رشته علوم ودانشهاي عصر ابن سينا ست كه اين دانشمند بزرگ در آنها تبحر داشته است .

شعاع گنبد مخروطي شكل آرامگاه 05/2 ،ارتفاع مخروط 40/3 ، وارتفاع تمام هيئت گنبدي شكل آرامگاه 23متر از روي سقف آرامگاه است .بلندي مجموع بنا تا نوك برج كمي بيش از 28متر است .مدخل اصلي بنا از سمت مشرق است و با يك رديف ستون ساده شامل ده ستون مدور كه قطر هر كدام در پايين 95س.م ودر بالا 75س.م است با ارتفاع 10/4 متر از سنگ يكپارچه گرانيت ساخته شده كه هركدام نمودارگذشت يك قرن از ولادت حكيم مي باشد.(جمعاً هزار سال )
ايواني كه در جلو بنا تعبيه شده با دري چوبي به سراسري آرامگاه متصل مي شود .در طرفين سرسرا دو سنگ قبر مشاهده مي شود .آنكه در سمت راست گذارده شده است سنگ قبر قديم بوعلي سيناست كه قدمتش به 110سال مي رسد. سنگ قبر ديگر مربوط به ابوسعيد دخدوك دوست ابوعلي سينا ست كه شيخ مدتي نزد اوميهمان بوده ومنزلش د رهمين محل كه فعلاً‌ آرامگاه هردو مي باشد قرارداشته است .يك تخته سنگ مرمرين يكپارچه  روي هر دو سنگ قبر را پوشانده  و  كتيبه اي به خط ثلث شيوا (به خط آقاي احمد معصومي زنجاني)بر آن نوشته شده است .دربالاي ديوارهاي داخلي محوطه آرامگاه، بيست قصيده معروف عينيه كه از آثار شيواي ابن سينا در حكمت وفلسفه است روي چهل لوح سنگ مرمر به خط ثلث مرقوم است .
در طرفين سرسراي اوليه ، دو تالار وجوددارد كه يكي از آنها به عنوان كتابخانه وديگري به عنوان موزه مورد استفاده قرارگرفته است .در قسمت جنوب شرقي ساختمان پلكاني است كه رو به جنوب بالا ميرود وپس از رسيدن تمام بنا از سنگ خارا ساختخ شده است . در وسط برج آرامگاه صندوق چهار گوشي بركف فوقاني آرامگاه قراردارد كه  بر چهار بدنه آن كتيبه اي عربي به خط ثلث برجسته بسيار شيوا مرقوم شده است.مجسمه بوعلي سينا كار استاد هنرمند ابوالحسن صديقي از سنگ يك پارچه مرمر سفيد قم بر فراز پايه تخته سنگ گرانيت با لوحه سنگي در شرق ميدان آرامگاه نصب شده است.متن لوح چنين است :
دل گرچه در اين باديه بسيار شتافت                      يك موي ندانست ،ولي موي شكافت
اندر دل من هزارخورشيـــد بتافت                     آخــر به كمـــال ذره اي راه نيافت