روستای قاسم آباد (روستای جهانی چادرشب بافی)

سال ثبت 1397 

قاسم آباد روستایی از توابع چابکسر، در دهستان اوشیان، واقع در شهرستان رودسر در شرق استان گیلان است. نام قاسم آباد برای ایرانیان همواره یادآور مفهوم شادی و رنگ بوده است. انواع پارچه های دست بافت رنگارنگ و نیز لباس محلی مردمان این خطه با نوارهای رنگی افقی این روستا را به عنوان مرکزی برای پارچه بافی شهره کرده است. مهم ترین پارچه ای که در این روستا تولید می-شود چادرشب نام دارد. چادرشب یا به زبان محلی چورشب یا لاوان نوعی پارچۀ پنبه ای، پشمی با ابریشمی است که در استان های گیلان و مازندارن به دست زنان این خطه بر روی دستگاهی دست ساز به نام پاچال به صورت محلی بافته می شود. با توجه به اشتغال وسیع زنان این خطه به هنر چادرشب بافی، کیفیت و مرغوبیت محصولات تولیدی و اختصاص مراکز مختلف محلی به این هنر دستی، در سال 1397 قاسم آباد به عنوان روستانی ملی چادرشب بافی ثبت شد. قاسم آباد پس از فشتکۀ خُمام، روستای ملی حصیربافی، دومین روستای ملی صنایع دستی در استان گیلان است. اما آمیختگی این هنر با حیات مردمان این خطه، اصالت، نوآوری و خلاقیت، آن را در سال بعد شایستۀ کسب مقامی جهانی نیز کرد.

پس از بررسی ها و بازدیدهای بازرسان سازمان جهانی صنایع دستی، روستای قاسم آباد در بهمن ماه 1398، مقارن با ژانویۀ 2020، با  عنوان «روستای جهانی چادرشب بافی» در فهرست روستاها و شهرهای جهانی یونسکو قرار گرفت. چادرشب های قاسم آباد به دلیل طرح و نقش های بسیار زیبا که عموماً ذهنی باف هستند و بر اساس نقشه بافته نمی شوند، از محبوبیت بسیار زیادی در میان ایرانیان برخوردار است. از جمله این نقش ها که نامشان تماماً برگرفته از طبیعت است، می توان به شانه گل، قالی گل، گلیم گل، سرو گل، چهل چراغ، طرح پرند و بوته چرخ اشاه کرد. در قدیم زنان خطۀ شمال این تولیدات را در هنگام شالیکاری به کمر می بستند، اما امروزه کاربردهای جدیدی از جمله رومیزی، پرده، روتختی و یقه و سرآستین لباس های امروزی برای آن ایجاد شده است.

در حال حاضر 600 نفر از زنان این روستا به هنر چادرشب بافی اشتغال دارند و مراکز مختلفی به منظور آموزش، معرفی و ترویج این هنر دستی راه اندازی شده و فعال است، از جمله خانۀ خلاقیت نساجی، کارگاه های چادرشب بافی، فروشگاه های صنایع دستی و نیز موزۀ تخصصی چادرشب بافی. گفتنی است این هنر 2000 ساله علاوه بر قاسم آباد سفلی و علیا در برخی دیگر از روستاهای شرق گیلان  و نیز مازندران از جمله بندبن نیز بافته می شود.