آرامگاه بابا یادگار

آرامگاه «بابا یادگار» در روستای «زرده»، در دهستان بان زرده»، در 48 کیلومتری شهر «کرند»، در 45 کیلومتری شهرستان «دالاهو»، در سرزمین «ریجاب» استان «کرمانشاه» است. این آرامگاه نزدیک دژ یزدگرد و در دامنه کوه «تخت سرانه» است و در شمار فهرست آثار ملی ایران جای دارد.

روستای زرده در 40 کیلومتری کرند از شمال با کوه «کمر»، از جنوب با دهستان ریجاب، از شرق با کوه دالاهو و از غرب با یک پرتگاه با دشت ذهاب فرا گرفته شده است. در این روستا 17 چشمه و 2 قنات هست.

روستای زرده دو بخش دارد: «زرده» و «بان گمبد»! بیش از هزار و دویست تن سرانه مردمی روستای زرده به گویش کردی هورامی سخن می­گویند و به آیین یارسان هستند. این مردمان به کشاورزی، دامداری و باغ­داری می­پردازند. از میان پوشش گیاهی پیرامون روستای زرده می­توان گیاهانی همچون بلوط، انار، گردو، ون، زیتون، بادام، انجیر، میخک، شیرخشت، سیزاب و تره تیزک باغی آبی را نام برد.

آرامگاه بابا یادگار و تنی چند از بزرگان آیین یارسان بر فراز کوه دالاهو و در کنار چشمه «غسلان» (حوض کوثر) و چشمه «هانيتا»، همراه با درختان کهنسال در ارتفاع بالای هزار و سیصد متری دریا فراز شده است. ساخت این آرامگاه به سده هشتم خورشیدی باز می­گردد.

سازه آرامگاه یک چهارتاقی و چهارگوش است، که یک گنبد شش ترکی دارد. هر 4 دیوار آجری است و 7 متر درازا دارد. چنان که پیداست به‎تازگی بازسازی شده و روی دیوارها سنگ نمای سفید کار شده است. درگاه درونِ ایوان شرقی ساخته شده است. ایوان آرامگاه آرایه­های آیینه­کاری از دوران قاجار دارد. سه تاقچه درون سازه هست. درون سازه و نیز میانسرای بیرون نیز با سنگ مرمر بازسازی شده است. در وقفنامه «امیر قمام الدین» نوشته شده است که آرامگاه بابا یادگار با نام «سرای زرد بزدجردی» در سده دهم نیز بازسازی شده است.

بابا یادگاربه گویش بومی «باوه یار» یکی از بزرگان آیین «یارسان» است. گفته شده بابا یادگار که به نام­های «یار زرده بام»، «شاه یادگار»، «پار رنگینه» و «پیر نرگس چم» نیز خوانده می­شود، در جوانی به دستور «سلطان سهاک» برای گسترش آیین یارسان به هندوستان و پاکستان رفته بوده است. در آیین یارسان باور بر آن است که بابا یادگار کشته شد و اینجا به خاک سپرده شده است.