پلاس بافی ((خراسان شمالی))

پلاس بافی ((خراسان شمالی))

پلاس بافی ((خراسان شمالی))

5

پلاس یک نوع گلیم پشمی است و از دیرباز به ­عنوان زیرانداز برای محافظت از رطوبت، سرما و گرمای زمین به­ کار می­ رود. از این بافته ­ها ­ برای پوشاندن کف چادرهای عشایر خراسان­ شمالی که اغلب در مناطق مرطوب اسکان می­ کنند و یا در خانه ­های روستایی استفاده می­ شود. در پلاس زمینه ی کار اغلب از خطوط افقی و رنگارنگ تشکیل می­ شود. از پلاس برای سجاده­ ی نماز و سفره پیش پای عروس نیز استفاده می­ شود. پلاس و جاجیم از لحاظ نقوش ظاهری شبیه به­ یکدیگر­اند. اما خطوط در جاجیم عمودی و در پلاس افقی است.

پلاس در سایر نقاط ایران نیز بافته می­ شود اما در خراسان شمالی به ­صورت پیچ ­باف کار می ­شود. در بافت پلاس از گره خاصی استفاده نمی­ شود بلکه نقش ­های آن­را با عبور دادن نخ ­های رنگی از پشت چله می­ بافند. برای محکم کردن بافت، پود زیر و رو داده می­ شود و به ­خاطر همین عمل است که نقشه­ های پلاس حالت برجسته به­ خود می­ گیرد. بافته­ های عشایر بر روی دارهای زمینی (افقی) صورت می­ گیرد و از پشم گوسفندان دست پرورده خود برای بافته­ های خود استفاده می­ کنند. زنان عشایر نیز از این قاعده پیروی کرده و از پشم گوسفندان چله و خامه مورد نیاز خود را ریسیده، رنگ کرده و پلاس، قالی و بافته­ های دیگر تولید می­ کنند.

با توجه به طول و عرض قالی و پلاس، دار را انتخاب می­ کنند و چله­ کشی را مستقیماً بر روی دار انجام می­ دهند. نوع چله­ کشی پلاس چله­ کشی فارسی یا ضربدری است. پس از چله­ کشی سر دار و زیر دار را گِل یا چسب خمیری (مقداری آرد را در آب حل کرده و چسب خیلی رقیقی را به­ دست می ­آورند) می­ مالند که به­ دلیل داشتن خاصیت چسبندگی این مواد هرگاه چل ه­ای پاره شود از شل شدن چله­ های دیگر جلوگیری می­ شود. قبل از شروع بافت عمل قاییماه یا قایمه (که همان زنجیره­ بافی است) را انجام می­ دهند که این عمل را برای محکم شدن چله ­ها در ابتدای کار و همچنین تنظیم آنها انجام می ­دهند. بعد از قایمه، گلیم ساده­ ای به­ نام طپراق یا طفراق که حدود پنج سانتی­متر است برای محکم­ شدن ابتدای کار بافته می ­شود. البته بین پنج سانتی­متر طپراق نخی الوان به­ صورت برجسته عبور داده می­ شود که به­ عنوان زینت به­ کار می­ رود و نام آن آلاجا یا ساچ باقی است (در واقع همان ملیله ­بافی است که در قسمت گلیم-قالی و گلیم ­های دیگر استفاده می­ شود.) بعد از انجام این مراحل با توجه به طرح انتخاب شده بافت پلاس انجام می ­شود.


افزودن دیدگاه جدید