به شهر خدایان بروید و مدهوش عطر نرگس و نان‌های محلی شوید
بهبهانسفری متفاوت به دیاری که سرزمین خدایان است. سرزمینی که در زمستان مامن زیبارویان خوش عطر و نگار می‌شود و اقوامی در آن زندگی می‌کنند که آداب و رسوم خود را حفظ و با یکدیگر به اشتراک گذاشته‌اند.
محمدابراهیم باستانی پاریزی در کتاب "ناهید خداوند هفت قلعه" آورده: بهبهان در کره زاگرس در نزدیکی ارگان محلی بوده است که آن را محل بغان می‌نامیدند. بغ نام خدای زرتشتی بوده است و بغان جمع بغ است. و بهبهان کنونی را بغبغان می‌نامیدند که در اثر تکرار کلمه در میان مردم بغبغان به بغبغو و کلمه بغبغو در اثر تکرار و برای سهولت تلفظ به بهبهو تغییر پیدا کرد.
به همین جهت است که بهبهان را شهر خدایان هم می‌نامند. سرزمینی که تاریخ آن به هزاران سال پیش حتی دوره مادها بازمی‌گردد و صدها اثر تاریخی از قلعه و پل گرفته تا گورستان‌های باستانی را در دل خود جای داده. دشتی وسیع دارد که نرگسها در آن می‌رویند و کوه‌های سر به فلک کشیده که رودهای پر آب در آن جاری هستند. اینجا دیار تاریخ و عظمت طبیعت است.
چگونه برسید؟
از آنجا که بهبهان در نقطه‌ای از کشور قرار دارد که به بسیاری از استان‌ها راه دارد، مسیرهای متعدد برای رسیدن به بهبهان پیش روی شما خواهد بود. اگر تهران را به عنوان پایتخت، مبدا سفر قرار دهید می‌توانید با گذر از سه مسیر که در سه استان مختلف قرار دارد به بهبهان برسید. اما در کل تمام این مسیرها تا قم یک مسیر را طی می‌کنند و از قم به بعد با دو مسیر روبه رو می‌شوید. یکی از این مسیرها به سمت آزادراه خلیج فارس است و از آب شیرین، سن سن، مشکات، کاشان می‌گذرد. بعد از عوارضی دو مسیر پیش روی شما قرار می‌گیرد. یک مسیر به سمت جاده کاشان- نطنز می‌رود و بعد از عبور از جزن و مورچه خورد با قرار گرفتن در آزادراه خلیج فارس از نجف آباد، مبارکه، بروجن و منطقه سی سخت می‌گذرد و بعد از عبور از مارگون و دهدشت با قرار گرفتن در جاده خیرآباد به بهبهان میرسد.
اگر بعد از عوارضی مسیر دوم را انتخاب کنید و به جاده سمت چپ که بروید بعد از عبور از موغار و اردستان و راندن به سمت جاده اصفهان-اردستان به اصفهان خواهید رسید. بعد از اصفهان از بهارستان، مهیار و شهر رضا عبور می‌کنید و با رسیدن به سمیرم و قرار گرفتن در جاده سمیرم- یاسوج به سمت آزادراه خلیج فارسی برانید. از این نقطه به بعد مسیر تا مارگون و بهبهان همانند مسیر قبل خواهد بود.
مسیر سوم نیز بعد از قم می‌توانید به سمت جاده سلفچگان برانید و از شهسواران، جلایر، بروجرد عبور کنید و وارد جاده بروجرد-درود شوید. چالان چولان و رازان را پشت سر بگذارید و به سمت زارغه برانید. از کمربندی خرم آباد رد شوید و در جاده خرم‌آباد- اندیمشک برانید. بعد از طی مسیر طولانی در میان کوه‌های سرسبز به بیدرویه می‌رسید. دزفول و شوشتر را پشت سر بگذارید و بعد از رسیدن به رامهرمز وارد جاده بهبهان- رامهرمز شوید. آرمش، قلعه حمود، آب‌باران و کردستان بزرگ را پشت سر بگذارید و بعد از طی مسیری کوتاه به بهبهان می‌رسید.
اگر دوست داشته باشید از مسیر اهواز به سمت بهبهن برانید، می‌توانید گزینه چهارمی هم در میان مسیرهای خود قرار دهید که البته طولانی‌تر از سایر مسیرها خواهد بود. در این مسیر بعد از عبور از شوشتر به سمت اهواز برانید و سپس از رامشیر و امیدیه عبور خواهید کرد و در نهایت به بهبهان می‌رسید.
با توجه به مسافت طولانی سفر به بهبهان، هواپیما می‌تواند گزینه مناسبی برای کوتاه‌کردن زمان رسیدن به مقصد باشد. بهبهان فرودگاه دارد و می‌توانید با تهیه بلیط هواپیما به این مقصد پرواز کنید. البته می‌توانید از تهران به فرودگاه اهواز یا بندر ماهشهر بروید و از آنجا راهی بهبهان شوید.
اتوبوس هم می‌تواند گزینه دیگری برای سفر به بهبهان باشد چنانکه از ترمینال جنوب (خزانه) به سمت بهبهان مسیر اتوبوس تعریف شده است که معمولا از آزادراه اصفهان و آزادراه اهواز عبور می‌کنند. سفر با قطار نیز امکان پذیر است و می‌توانید با قطار تهران- اهواز راهی این مقصد شوید.
تاریخ و طبیعت در یک بسته سفر
بهبهان منطقه‌ای‌ست که تاریخی کهن از دوره مادها را تداعی می‌کند. منطقه‌‌ای باستانی که آثار تاریخی و مذهبی را در کنار جاذبههای طبیعی پیش روی علاقه‌مندان قرار می‌دهد. با سفر به این منطقه می‌توانید از کتیبه‌ها و قلعه‌ها گرفته تا دریاچه‌های پشت سد و پلاژها و مزارع نرگس را که عطر آنها مدهوشتان خواهد کرد، ببینید. نرگسها از اواسط آذر تا اواخر دی ماه پذیرای گردشگران هستند و هر جا چشم بدوانید نرگس‌های خوشرنگ و خوش عطر را می‌بینید که شما را به سوی خود فرا می‌خوانند. حتی برخی معتقد هستند بهبهان، زادگاه اصلی نرگس است از این رو قدیمی‌ترین نرگس‌زار ایران در این منطقه قرار دارد.
اگر در فصل رویش نرگس به بهبهان بروید در هر گوشه و کنار شهر، این نرگس‌های خوشرنگ و زیبا هستند که رخ‌نمایی می‌کنند و به استقبال چشمان شما می‌آیند. اگر دلتان نرگس‌های بیشتر خواست، نه تنها در داخل شهر بلکه به فاصله اندکی از شهر و با رفتن به حاشیه و اطراف شهر می‌توانید به مزارع نرگس برسید و محو زیبایی آن شوید.
هنگام ورود به بهبهان با دیدن حلقه قدرت، شهر تاریخی ارجان و تمدنی شش هزار ساله و با گذر از دروازه قرآن بخشی از نگاه مذهبی مردم در ذهن شما تداعی خواهد شد چراکه از یکسو آثار و قلعه‌های تاریخی متعدد و از دیگر سو قدمگاه حضرت امام رضا (ع) و امامزادگان در این شهر قرار دارد.
با رسیدن به بهبهان با شهری روبه رو می‌شوید که جنب و جوش ارجان را به نمایش می‌گذارد اما کمتر می‌توان از آن شهر باستانی اثری در بافت تاریخی بهبهان یافت. با این وجود در هر گوشه و کنار بهبهان می‌توانید از قلعه گرفته تا آرامگاه، حمام و پل‌هایی که از ارجان باقی مانده را ببینید.
اگر به دیدن خانه‌های قدیمی علاقه‌مند هستید حتما سری به بافت تاریخی بزنید. در این بخش با خانه‌هایی روبه رو می‌شوید که قدمت آنها به دوره قاجار و پهلوی میرسد که برخی از آنها مرمت و تغییر کاربری داده و تبدیل به رستوران و کافه‌های سنتی و مکان اقامتی شده‌اند.
بازار محلی بهبهان خاص و بی‌نظیر است و از آنجایی که به بنادر گناوه و دیلم نزدیک است می‌توانید انواع کالاهای مدرن خارجی از لوازم خانگی گرفته تا انواع لوازم الکتریکی را تهیه کنید. درعین حال انواع ماهی و میگوهای تازه در دسترس است.
بازار قدیمی و محلی بهبهان یک ویژگی خاص دارد و آن این است که می‌توانید انواع غذاهای محلی و آش‌های خاص بهبهان مانند آش حُره یا آش کاردین را به راحتی در اختیار داشته باشید و از مغازه‌ها خریداری کنید و طعم این آش محلی را در میان مردم محلی و بافتی تاریخی بچشید.
راسته بازار بهبهان معماری جذابی دارد که در آجرها و طاق‌های قوسی شکل آن نهفته است. هنوز مغازه‌های صنایع دستی مانند نمدمالی در بازار بهبهان زنده هستند و می‌توانید انواع نمد را خریداری کنید. درعین حال دستفروشان انواع محصولات تولیدی خود را برای فروش به این بازار می‌آورند و می‌توانید انواع محصولات کشاورزی و صیفی جات تازه را تهیه کنید.
مسجد جامع بهبهان در نزدیکی راسته بازار قرار دارد و اگر از بازار اصلی بهبهان که در بافت قدیم شهر قرار دارد پیاده بروید می‌توانید بعد از حدود ۸ دقیقه به مسجد جامع برسید.
اگر بخواهید بیشتر با تاریخ و آداب و رسوم بهبهان آشنا شوید، موزه بهبهان بهترین گزینه خواهد بود. موزه‌ای که از اشیای باستان‌شناسی گرفته تا لباس‌های بومی مردم منطقه را در قالب موزه دیرین‌شناسی و مردم‌شناسی به مخاطبان نشان می‌دهد.
خانه محسنی، خانه تاریخی نجف‌خان (سرای بهادر دیوان)، منزل اخوان، خانه دهدشتی و... از جمله خانه‌های قدیمی بافت تاریخی بهبهان هستند که برخی از آنها تبدیل به رستوران سنتی و مکان اقامتی شده‌اند و بازدید از آنها برای علاقه‌مندان فراهم است. این خانه‌ها تقریبا به صورت متمرکز در بافت قدیم شهر بهبهان قرار دارند و از هر بهبهانی که بپرسید با روی خوش شما را راهنمایی می‌کند.
پذیرایی با ماست شاید یکی از جالب‌ترین بخش‌های این سفر باشد چراکه بهبهان دشتی وسیع برای چرای دام‌ها دارد و تولید لبنیات یکی از پررونق‌ترین فعالیت مردمان بهبهان است. از یکسو ماست بهبهان خیلی معروف است و از دیگر سو خرمای آن که به خرمای کبکان می‌شناسیم. هرچند ممکن است نخلستان‌ها از مرکز شهر فاصله داشته باشند اما دیدن آن خالی از لطف نخواهد بود.
با رفتن به اطراف بهبهان می‌توانید در طبیعت بکر منطقه غرق شوید. غار فشان یکی از جاذبههای طبیعی منطقه است و یکی از نادرترین گونه‌های ماهی را در دل خود جای داده. در نزدیکی این غار آبدرمانی گراب قرار دارد و می‌توانید در هوای مطبوع پاییز و زمستان بهبهان، تنی به آب بزنید.
منطقه گردشگری تنگ تکاب با آثار و کتیبه‌های تاریخی که دارد یکی دیگر از مناطق دیدنی بهبهان است. پلاژهایی نیز پشت سد مارون راه‌اندازی شده که در حاشیه رود مارون قرار دارد، می‌توانید در پارک ساحلی که تفرجگاهی سرسبز با انواع خدمات گردشگری از سرویس بهداشتی گرفته تا آلاچیق، رستوران، کافی شاپ است استراحت کنید. درعین حال امکاناتی مانند دوچرخه سواری، اسکیت، فوتبال و قایق سواری نیز در این منطقه فراهم است.
اگر به سمت رودخانه مارون رفتید، می‌توانید از محوطه باستانی ارجان که در نزدیکی این رود قرار دارد هم دیدن کنید. درعین حال بنای قدمگاه امام رضا (ع) نیز در کنار رود مارون در حدود ۱۰ کیلومتری شمال شرقی بهبهان قرار دارد. مردم محلی معتقد هستند، امام رضا در این مکان استراحت کرده است. امام‌زاده حیدر (ع)، امام‌زاده فضل بن موسی (ع)، شاه میر عالی حسین(ع) و امام‌زاده اباذر نیز از دیگر مکان‌های مذهبی بهبهان هستند.
درعین حال با رفتن به منطقه حفاظت شده خائیز می‌توانید به نظاره گونه‌های مختلف آهوها بنشینید که آزادانه در طبیعت زندگی می‌کنند. از آنجا که جاده برای رسیدن به این ارتفاعات مناسب است، می‌توانید به سادگی تا بالای کوه با ماشین بروید.
دیدن سد خیرآباد و رودخانه زهره نیز زیبایی‌های خاص خود را دارد اگر به دیدن آثار تاریخی علاقه‌مند هستید دیدن قلعه گلاب را فراموش نکنید. قلعه‌ای زیبا که از دوره ساسانیان به جای مانده؛ هرچند از برج و باروی آن دیگر خبری نیست اما از تلفیق معماری کهن، دشت، کوهستان و رود منظره‌ای زیبا و فراموش نشدنی پدید آمده که در ذهن حک خواهد شد.
تنوع بی‌نظیری از نان
از آنجا که بهبهان شهری است که اقوام مختلف را در دل خود جای داده، سنت‌ها و آداب و رسوم و البته نان‌های متنوعی دارد. در شهرستان بهبهان ۱۲ تا ۱۵ نوع نان مختلف از جمله نان تبدون، نان تیری، بَلبَلی، گِرده، شُلشِلو، تَپو، کَلگ و بَرْکو، نان کنجد، نان خشک و... در شهر و روستاهای بهبهان پخت می‌شود. شاید به همین دلیل است که هر سال جشنواره نان در بهبهان برگزار می‌شود.
اگر اواخر پاییز و اوایل زمستان به بهبهان سفر کنید با حضور در این جشنواره علاوه برآنکه می‌توانید در پخت انواع نان‌های محلی سهیم باشید، می‌توانید شاهد اجرای شاهنامه خوانی و موسیقی سنتی هم باشید. شب زنده‌داری در حیاط زیبای خانه تاریخی که میزبان این رویداد است در کنار حوض آب و فواره‌های روشن و شمعدانی‌ها، نمایی از زندگی گذشته را پیش روی شما می‌گذارد. لطیفه گویی به زبان بهبهانی و ورزش زورخانه‌ایی نیز از دیگر برنامه‌های جشنواره نان هستند.
در مدت زمان برگزاری این جشنواره، طبخ غذاهای محلی از جمله شلشلو، گوینه، برزنگگ (صبحانه مخصوص)، حره، کباب شامی، شیرینیهای محلی و آبگوشت رواج بیشتری پیدا می‌کند.
از آش گوینه تا کباب بهبهان
قطعا یکی از لذت‌بخش‌ترین‌های سفر، خوراک و غذاست. بهبهان نیز در این حوزه تنوع بی نظیری دارد. از انواع آش‌ها و پلو‌ها گرفته تا قلیه‌ها و البته شیرینی‌ها و البته لبنیات در زمره خوشمزه‌های این سفر قرار می‌گیرد.
رنگینک، دوشاب، خرما، پلو باقلا و سیرماست یا باقلای گره کش، قند کنجی، آش گندم، (گوینه)، آش دوغ، شیربرنج، نان روغنی، نان کتلتی، انواع حلوا از برنجی، بانجمی، سیاه، گندی گرفته تا حلوا نشاء، ارده‌ای، انواع لبنیات بخصوص ماست از جمله مواردی هستند که می‌توانید در این سفر طعم آنرا بچشید. کباب کوبیده بهبهان بسیار معروف است.
علاوه بر رستوران‌ها و رستوران‌های سنتی بهبهان، باغ ویلاهای متعددی در بهبهان وجود دارد که به صورت سنتی خدمات ارائه می‌دهند و بیشتر غذاهای ایرانی و انواع غذاهای محلی را ارائه می‌دهند.
از گیوه تا کلاه نمدی
بازارچه صنایع دستی در بهبهان و کارگاه‌های صنایع دستی آن فعال است و انواع نمد بخصوص کلاه نمدی در این کارگاه‌ها انجام می‌شود. درعین حال عبا بافی و ورشوبافی از دیگر صنایع دستی بهبهان هستند که در راسته بازار بهبهان در دسترس هستند. گیوه نیز از دیگر صنایع دستی بهبهان است.
کجا اقامت داشته باشید؟
در بهبهان امکان اقامت در مراکز اقامتی از هتل گرفته تا واحدهای بومگردی فراهم است. هتل سه ستاره با تعداد زیادی اتاق، مهمان‌پذیرها و تعداد زیادی واحد بومگردی به مسافران خدمات اقامتی ارائه می‌دهند. ویلاهایی نیز در بهبهان راه‌اندازی شده‌اند که در قالب باغ ویلا امکان اقامت را فراهم می‌کنند. انواع خانه مسافرهای دولتی نیز در بهبهان، مسافران را پذیرش می‌کنند.