نهاوند

شهرستان نهاوند در جنوب غربي استان همدان و در دامنه هاي شمالي كوهستان گرو ( گرين ) و 39 درجه و 33 دقيقه، تا 34 درجه و 26 دقيقه عرض جغرافيايي و 47 درجه و 53 دقيقه، تا 48 درجه و 33 دقيقه طول جغرافيايي قرار گرفته است و از شمال به شهرستان توسركان، از جنوب به شهرهاي الشتر و نور آباد ( از استان لرستان )، از شرق به شهرستانهاي ملاير و بروجرد و از غرب به كنگاور محدود است. ارتفاع نهاوند از سطح دريا، حدود 1704 متر مي باشد ويست ترين نقطه اين شهرستان، با ارتفاع 1420 متر در محل خروج رودخانه گاماسياب از استان همدان واقع است، كه نقطه پست ترين نقطع استان همدان نيز محسوب بلندترين مي گردد. شهرستان نهاوند، كوه گرين در قسمت مشرف به سر چشمه گاماسياب، با ارتفاع 3188 متر مي باشد. از ميان مجموعه كوههاي استان، تنها ارتفاعات گرو، جزء رشته كوه زاگرس مي باشند و نيز بخشي از گسل اصلي زاگرس كه يك گسل بزرگ و فعال در مقياس كشوري محسوب مي گردد ، از لبه شمالي اين كوه مي گذرد. آب و هواي نهاوند، معتدل كوهستاني است، با زمستانهاي نسبتا"سرد و تابستانهاي گرم، به طوريكه در بين شهرهاي استان، كوتاهترين دوره يخبندان در این شهرستان اتفاق مي افتد. اين شهرستان همچنين داراي منابع سرشار آبهاي زير زميني است و بنابر اين كشاورزي آن، از رونق بسيار خوبي برخوردار است. 

شهرستان نهاوند دارای چهار بخش«مرکزی»، «زرین دشت»، «خزل» و «گیان»، چهار شهر«نهاوند»، «گیان»، «فیروزان» و «برزول» و نه دهستان است. 
نهاوند بعد از شهرهای همدان و ملایر سومین شهر بزرگ استان همدان است و یکی از شهرهای کهن و تاریخی ایران به‌شمار می‌رود. این شهر از نظر آثار تاریخی، گردشگری و سوغات از تنوع قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. اقتصاد این منطقه عمدتاً بر پایه کشاورزی و دامپروری استوار است. صنایع دستی و بافت قالی، قالیچه،‌ گلیم و گیوه؛،که بیشتر توسط روستاییان و عشایر تولید می‌شود، از دیگر فعالیت‌های‌ مهم و عمده این منطقه به‌ شمار می‌رود.
مردم نهاوند به زبان فارسی با گویش لُری و لَکی سخن می‌گویند. مردم این شهر مسلمان و شیعه مذهب هستند.

به استناد تحقيقات پروفسور گريشمن از تپه گيان واقع در 18 كيلومتري جنوب غربي نهاوند ،حدود 37قرن ، قبل از ميلاد مسيح،قومي در اين شهر زندگي مي كرده اند كه تمدني شبيه تمدن بن النهرين داشته وبعد ها بدست اقوام ديگر از بين رفته است .
اين شهرستان مقارن انقراض هخامنشيان،در حمله اسكندر،مورد تاخت وتاز قرارگرفته اما به علت داشتن دژ وباروهاي محكم درامان ميماند ،سلوكيان نيز به اين شهر حمله كرده وپس از فتح آن، مدتي در نهاوند اقامت گزيده اند .درحمله اعراب به ايران ،سپاهيان اسلام در نهاوند با مقاومت سپاهيان ايران روبرو مي شوند ولي در نهايت،سپاه ايران شكست مي خورد .در دوره قاجاريه،ناصرالدين شاه ضمن بازديد از اين شهر ،دستور داد قلعه نهاوند را كه دژي تاريخي محسوب مي شد ،خراب كنند .
بناهاي تاريخي وفرهنگي شهرستان نهاوند به شرح ذيل مي باشد:
تپه باستاني گيان – ستون هاي معبد لائوديسه – مقبره لقمان بن مقرن (تپه باباپيره )- مقبره شيخ ابوالعباس نهاوندي – حمام حاج آقا تراب نهاوند.