موزه مردم شناسی فومن (گیلان)

موزه ی مردم شناسی فومن به سال 1386 خورشیدی با مساحتی بالغ بر صدمتر مربع در طبقه ی پایین اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر فومن بازگشایی شد. در تعریف مردم شناسی نخستین امری که باید توجه داشت اینست که مردم شناسی را به جای آدم شناسی نباید تعریف کرد. مردم شناسی علمی بسیار وسیع است که آنرا معرفت الحیات می گویند و در معنای فارسی می توان آنرا به جان شناسی تعبیر کرد. موزه  ی مردم شناسی بیش از هر چیز بازتاب فعالیت انسان در محیط طبیعی، فرهنگی و اجتماعی او است. در موزه ی مردم شناسی فومن کلیه اسباب زندگی، کار، ادوات و ابزار صنایع دستی خطه ی گیلان و به خصوص شهر فومن نمایش داده شده است.

لباس های مختلف زنان و مردان در موقعیت های مختلف بر تن مجسمه های بومی پوشانیده شده و در بخش های مختلفی آداب و رسوم و فرهنگ و مشاغل این خطه به نمایش درآمده است. در این موزه علاوه بر بخش مردم شناسی آثار قدیمی گره چینی شده ی زیبایی نیز نگهداری می شود تعداد آثار گره چینی بالغ بر 52 اثر است. گره چینی یکی از هنرهای با ارزش در معماری اسلامی ایران است که با اتکا بر هندسه ای بی همتا، زیبایی هنر ایرانی-اسلامی را به نمایش گذاشته است. گره ها براساس قاعده معینی با استفاده از خطوط مستقیم شکل می گیرند و روی سطوح مختلف و با انواع مصالح مختلفی چون عاج، چوب، گچ، کاشی، آجر و سنگ اجرا می شود. در طراحی یک اثر گره چینی از طرح های هندسی ای مانند مثلث و لوزی استفاده می شود که در همگی آنها قطعات چوب، سنگ، آجر، کشی یا آیینه را به صورتهای هندسی برش داده یا تراش داده شده  است.

هنر گره سازی علاوه بر معماری، در اغلب هنرهای دستی و سنتی ایران مانند سنگ تراشی، درود گری، منبت کاری، خاتم سازی، فلز کاری، قلم زنی روی فلز، سفالگری، قالیبافی و صحافی دیده  می شود و کاربردی است. پیشینه ی هنرگره چینی در ایران به دوره ی سلجوقی و صفوی باز-می گردد و خاستگاه آن نیز شهر اصفهان بوده است. ساده ترین حالت ممکن این هنر در آجر استفاده می شود و ظریف ترین و پیچیده ترین و در عین حال زیباترین حالت آن در چوب و شیشه و آئینه  کاری استفاده می شود. گره چینی های موجود در موزه ی مردم شناسی فومن به صورت دائمی نمایش داده می شود و غالب آنها چوبی است و مربوط به درب و پنجره های قدیمی است و پس از بازسازی در اختیار موزه قرار گرفته است.