سنگ نگاره آنوبانی‌نی

سنگ‎نگاره و سنگ‎نوشته آنوبانی‌نی یک نشانه تاریخی است از مردمان زاگرس‎نشین «لولوبی» و «سیموروم» که نزدیک به 5 هزار سال پیش در این سرزمین می‎زیستند.

این سنگ‎نگاره بر روی خرسنگی به نام «میان‎کل» در 16 متری تراز زمین ایستاده است. در خود سنگ‎نوشته آنوبانی‌نی از جاینام «پادیر» نام برده شده، کوهی که این سنگ‎نگاره در جای دارد. بر روی این سنگ، آنوبانی‎نی هنگامی که پای چپ خود را بر سینه مردی نهاده است، در برابر ایزدبانوی «اینانا» هنگامی که دو مرد دیگر را در بند کرده، ایستاده است. پادشاه لولوبی در دست چپ نیزه و کمان و در دست راست تبری دارد، نیم‎تنه و کمربند و پاپوش پوشیده است.

اینانا نیز در دست راست چنبره‎ای به سوی شاه گرفته است و در دست چپ نیزه دارد. در بخش پایینی سنگ‎نگاره 6 تن دیگر در بند هستند و در کنار آنها یک سنگ‎نوشته به زبان اکّدی تراشیده شده است. بر روی این سنگ باستانی چنین نوشته شده است که «آنوبانی‌نی پادشاه توانا، پادشاه لولوبی نگاره خود و (ایزدبانو) اینانا را در کوه باتیر تراشیده ‌است. آن کس که این نگاره‎ها و این سنگ‎نوشته را بزداید، به نفرین آنو، آنوتروم، بعل، بلیت، رامان، ایشتار، سین و شمش گرفتار و با دو نسل او برباد رواد.» نزدیک به یک سوم این نشانه تاریخی در برخورد ترکش‎های جنگ عراق از میان رفته است.

در پايين سنگ‎نگاره آنوبانی نی، سنگ‎نگاره یک شاه اشکاني سوار بر اسب نیز جای دارد. چهره شاه اشکاني پيراهنی کوتاه و شلواری گشاد پوشیده است. او با دست راست افسار را گرفته است و در پیشگاه او یکی از بزرگان ايستاده که گلی به شاه پیشکش می‎کند. در گوشه چپ اين سنگ‎نگاره، یک سنگ‎نوشته به پهلوی اشکانی با این مضمون نوشته است «اين پيکر گودرزشاه بزرگ پسر گيو».

درباره واژه «سرپل» نیز پژوهشگرانی بر آن شده­اند که از واژه «زاگروپپولیس» یونانی برآمده است. برای رساندن ارزش تاریخی این سرزمین می­توان این سخن«راولینسون» را یاد کرد که شهر باستانی «حلوان» در اینجا یکی از 8 شهر باستانی جهان نامید. هرچه که باشد سنگ­نگاره «آنوبانی‌نی» همراه با سنگ­نگاره «ایدین سین» در «سرپل ذهاب» در 120 کیلومتری کرمانشاه جای دارند.