پل زمان خان

پل تاریخی زمان خان، پلی تاریخی است که به نام یکی از سرداران ایل قشقایی بر روی زاینده رود ساخته شده است. این پل که در 22 کیلومتری شمال شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و 30 متر طول و 12 متر بلندا دارد.

پل زمان خان یکی از آثار تاریخی شهر سامان به شمار می‎رود که دارای دو دهانه است. این پل بر روی سه‌ پایه سنگی طبیعی بنا شده است. روستای «ایل‎بیگی» به یکی از دهانه‎های پل راه دارد. 

کاربری پل زمان‎ خان در گذشته عبور و مرور ایلات و عشایر قشقایی بوده است. این پل به دستور «زمان‌خان» سرکرده طایفه «نفر» از خاندان «ایل بیگی» که از ایلات ترک زبان قشقایی سرزمین فارس و از سرداران معروف شاهان صفوی بوده که زمانی یکی از مقاصد کوچ آن‌ها روستای ایل‎بیگی به شمار می‎رفته است.

آ‎ن‎چه امروز از پل زمان خان به چشم می‎آید، حاصل سه دوره مرمت آن در ادوار گوناگون است. یک‎ بار توسط حکومت صفوی و دو بار توسط خان‎های ایل‎بیگی به خصوص که در دوره آخر مرمت‎ها، با احداث یک دیواره سنگی بر استحکام آن افزوده شد.

سازه پل زمان خان به پل‎های دوره حکومت ساسانیان شباهت بسیاری دارد. بسیاری نیز این پل را شبیه پل «دِز» در شهرستان دزفول می‎پندارند.

مهندسی سازه پل حتی امروزه هم قابل توجه است. دو دهانه قوسی شکل دارد و پایه میانی پل با چرخشی سی درجه نسبت به جریان آب، حالتی قوسی دارد و دریچه‎ای کوچک نیز برای کاهش وزن و جلوگیری از رانش پل ساخته شده است.

مصالح مورد استفاده در ساخت پل زمان خان از آجر است و استفاده از طاق‎های ضربی و ملات گچ و ساروج عامل اصلی استحکام و استواری پل به حساب می‎آید. همچنین صخره‎ای که پل بر روی آن احداث شده نقش یک پایه و موج شکن را دارد تا نیروی وارده از طرف آب زاینده رود آسیبی به پل نرساند.