کتابخانه ملی کرمان یکی از آثار به جا مانده از دوران پهلوی اول است؛ زمانی که چهره شهرها با قوانین جدید شهرسازی تغییر کرد و بناهای متعددی در شهرهای مختلف ایران ساخته شد. کتابخانه ملی کرمان نیز یکی از این ابنیه تاریخی است که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی ساخته شد.
محمد علی راوری معمار این بنا است. بنایی که در ابتدا به سفارش تعدادی از سرمایه‌داران کرمان، رفسنجان و یزد ساخته شد. کارخانه ریسندگی و بافندگی خورشید در این ساختمان فعالیت خود را آغاز کرد. کارخانه‌ای که البته عمری طولانی نداشت و پس از مدتی به دلیل رخدادهای سیاسی و مشکلات پیش آمده تعطیل شد.
با وقوع انقلاب اسلامی، این بنا در دوره‌های مختلف به دست ارگان‌های مختلفی افتاد، تا این که در نهایت مصوب شد بازسازی و به عنوان یک مجموعه فرهنگی مورد استفاده قرار بگیرد.
در نهایت در سال ۱۳۶۸ و پس از بازسازی و تخلیه دستگاه‌های کارخانه، این بنا با عنوان مرکز کرمان‌شناسی فعالیت خود را آغاز کرد. دو سال بعد نیز با تلاش‌های سازمان میراث فرهنگی کارخانه ریسندگی و بافندگی سابق به کتابخانه ملی تبدیل شد.
این بنا در میان باغی از درختان همیشه سبز سرو جای گرفته است. سردر ورودی کتابخانه ملی کرمان از دیگر بخش‌های جذاب آن است که هنرمندانه با کاشی و آجر تزیین شده است. در بازدید از این بنا احتمالا شباهت‌هایی با سردر باغ ملی تهران می‌بینید که بی‌دلیل نیست؛ معمار هر دو بنا یک نفر است! کاشی‌کاری‌ها و آجرکاری‌های جذاب کتابخانه ملی کرمان جلوه‌ای خاص به این بنای تاریخی داده است.
کتابخانه ملی کرمان از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که از میان آن‌ها می‌توان به نسخه‌های خطی و چاپ سنگی، مرجع، منابع دیداری-شنیداری، کرمان‌شناسی، کتابخانه نابینایان، کتابخانه کودکان، کتابخانه تخصصی دفاع مقدس و سالن‌های مطالعه اشاره کرد. چیزی در حدود ۱۲۱ هزار جلد کتاب در این کتابخانه موجود است.
کتابخانه ملی کرمان در خیابان شهید رجایی، خیابان خورشید این شهر جای گرفته و در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کارخانه خورشید کرمان نورپردازی شبانه هم دارد و به همین دلیل بازدید شبانه از آن هم خالی از لطف نیست.
