قلعه قهقهه که در گویش محلی به آن «قاهقاه قالاسی» میگویند در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان مشکین شهر در استان اردبیل قرار دارد. قهقهه معانی مختلفی از جمله آواز بلند در خنده و همچنین آواز کبک دارد. قلعه قهقهه از توابع مشکینشهر و در بخش مرادلو ارشق، بین دو روستای گنچویه و قره آغاج کلان قرار دارد.
باستان شناسان تاریخ ساخت قلعه قهقهه را به دوران قبل از اسلام نسبت میدهند اما این قلعه در زمان صفویه اهمیت زیادی داشته است. این قلعه محل زندانی شدن افراد سیاسی مهمی همچون شاهزادگان صفوی بوده که مهمترین آنها اسماعیل میرزا فرزند شاه تهماسب یکم صفوی است. اسماعیل میرزا که فردی شجاع و جنگجو ولی بی اعتنا به فرامین پدر خود بود، حدود ۱۹ سال در این قلعه زندانی شد. او پس از مرگ پدر به سلطنت رسید و بسیاری از بستگان نزدیک خود را که برای آزادی او تلاشی نکرده بودند به قتل رساند.
ارتفاع تقریبی ۳۰۰ متری قلعه از زمینهای پیرامون به همراه دیوارهای مستحکم، امکان دستیابی به آن را برای دشمن دشوار میساخته است. این قلعه مساحتی حدود ۵ هکتار و با ابعاد ۱۰۰×۵۰۰ متر دارد که بلندترین بخش آن قسمت جنوبی است. بقایای یک ساختمان با ملات گچ آهک و آجر در این قسمت دیده میشود که اکنون به طور کامل با خاک یکسان شده است. این ساختمان به احتمال زیاد محل نگهبانی قلعه بوده است.
برای بازدید از این قلعه باید به شهر اردبیل سفر کرد. در مسیر جاده مشکین شهر به پارس آباد و بعد از عبور از روستای کنکرلو به یک سه راهی میرسید. از سمت چپ سه راهی تا کوهپایه ۴۵ کیلومتر فاصله است. تنها مسیر صعود به قلعه از مسیر شمال شرقی است که پس از حدود یک ساعت کوهپیمایی میتوان به ورودی قلعه رسید.
تأمین آب برای قلعههایی مانند قلعه قهقهه که ممکن بود ماهها در محاصره دشمن باشند، موضوع مهمی بوده است. آب آشامیدنی برای ساکنان این قلعه از طریق ذخیره شدن آبهای سطحی حاصل از باران و برف در حفرهها و مخازن آب دستکند به دست میآمده است. تعداد چهار مخزن به قطر پنج متر در قسمت شمال شرقی ویازده آب انبار که در قسمت غربی قلعه قرار گرفته برای ذخیره آب استفاده میشد.
به علت قرار گرفتن این قلعه در منطقه کوهستانی، آب و هوای آن در فصل زمستان بسیار سرد است. در فصل تابستان هم آب و هوای قسمتی که قلعه در آن قرار گرفته خیلی گرم است، بنابراین، فصل بهار بهترین زمان برای بازدید از این بنای تاریخی است.