سفر به پایتخت صفوی ایران در روز قزوین
حدود دو هزار سال پیش به اینجا می‌گفتند «کشوین»؛ به معنای سرزمینی که نباید از آن غافل شد. هرچند این سرزمین سال‌هاست مورد غفلت قرار گرفته است. «قزوین» یا «کشوین» دوره ساسانیان، شهری است که باستان‌شناسان آن را به‌عنوان یکی از کهن‌ترین مراکز استقرار انسانی و شکل‌یابی جوامع بشری در فلات ایران می‌دانند و هر ساله کشفیات متعددی از دشت قزوین به‌دست می‌آورند. شهری که در دوره صفویه توسط شاه تهماسب به عنوان پایتخت ایران برگزیده شد و لقب دارالسلطنه را گرفت اما در طول تاریخ در پس رفت و آمد گردشگران به شمال و شرق و غرب کشور، به فراموشی سپرده و تبدیل به محلی برای گذر شد.
قزوین ۱۵۰ کیلومتر از تهران فاصله دارد و تقریبا در تمام طول سال از آب و هوای معتدل و خنکی برخوردار است و برای همین جان می‌دهد برای سفری تابستانه. آن‌هم فصلی که در آن روزی به نام این شهر در تقویم گردشگری ایران ثبت شده است؛ همانطور که عارف قزوینی در وصف این شهر و پایتختی‌اش سروده «ز تاریخ قزوین، بسی داستان/ شنیدم من از دوره باستان/به دوران تهماسب شد پایتخت/ازین رو بدین شهر رو کرد بخت»، قزوینی‌ها روزی را به همین مناسبت جشن می‌گیرند. ۹ شهریور روز قزوین است و مناسبتش معرفی این شهر به‌عنوان پایتخت ایران در دوره صفوی. هر سال هم در این روز جشن و جشنواره بزرگی برپا می‌شود.
برای دیدن زیبایی‌های قزوین، از نخستین خیابان ایران و تنها کاروانسرای بزرگ و کامل درون شهری گرفته تا طبیعت زیبای تاکستان، الموت و دریاچه اوان در کنار این جشنواره نباید غافل شد. اما چطور به سمت پایتخت صفوی ایران برویم؟
مسیری به سمت دارالسلطنه
از تهران به سمت قزوین مسیرهای متعددی از اتوبوس گرفته تا قطار در نظر گرفته شده. حتی بیشتر اتوبوس‌هایی که به سمت زنجان، شمال و شمال‌غرب کشور می‌روند از این مسیر عبور می‌کنند و می‌توان گزینه‌های متعددی برای رسیدن به قزوین در اختیار داشت.
با وسیله شخصی، بعد از پشت سر گذاشتن کرج و آبیک به این شهر می‌رسید. در طول مسیر می‌توانید بعد از پمپ بنزین و عوارضی، دانشگاه آزاد قزوین را پشت سر بگذارید و از جاده اختصاصی به سمت روستای باراجین خارج شوید و داخل این روستا به فضای دهکده طبیعت وارد شوید. این‌جاست که می‌توانید در کنار حیوانات مختلف از گوزن و آهو گرفته تا بز و قوچ قرار بگیرید و امکان لمس آنها و غذا دادن بهشان را داشته باشید. سپس مسیر را به سمت قزوین ادامه دهید.
قزوین‌گردی به رسم قزوینی‌ها
دوچرخه یکی از وسایل حمل و نقل مورد علاقه مردم قزوین است و اگر مسافر این شهرید می‌توانید مانند مردم بومی، شهر را با دوچرخه بگردید. البته گزینه‌هایی مانند پیاده‌روی و گشت با اتومبیل و اتوبوس هم در سبد قزوین‌گردی موجود است.
اگر گزینه انتخابی شما مسیر پیاده باشد، قزوین‌گردی را می‌توانید از دروازه درب کوشک آغاز کنید. این دروازه و دروازه تهران از میان هشت دروازه قزوین باقی مانده‌اند و مابقی به عصر ما نرسیدند. بعد از دیدن این دروازه زیبا که کاشی‌های آبی و زرد، سیاه و سفید تزیین شده به سمت خانه زعیم بروید و علاوه بر دیدن معماری زیبای این خانه تاریخی از غرفه‌های صنایع‌دستی که در آن دایر است دیدن و البته خرید کنید.
مسیر پیاده‌روی را به سمت حمام قجر ادامه دهید. این روزها این حمام تبدیل به موزه مردم‌شناسی قزوین شده و نمایی از زندگی مردم قزوین را در یک قاب می‌توانید ببینید. در طول مسیر خود می‌توانید سری هم به کاروانسرای سعدالسلطنه بزنید و مسیر را به سمت کاخ موزه چهل ستون ادامه دهید. هرچند این بنا هم نام بنای چهل ستون در اصفهان است اما قدمتش بیشتر از آن است و این روزها به واسطه نام‌گذاری قزوین به نام پایتخت خوشنویسی ایران، تبدیل به موزه خوشنویسی شده و آثاری درخور در این حوزه را در دل خود جای داده است.
امامزاده پیغمبریه یکی دیگر از جاذبه‌های خاص این مسیر است که به واسطه محل دفن چهار تن از پیامبران بنی اسرائیل، توسط پیروان مذاهب مختلف که آیین ابراهیمی دارند، مورد توجه قرار می‌گیرد.
این مسیر پیاده‌روی با رسیدن به سردر عالی قاپو که ورودی باغ صفوی است ادامه پیدا می‌کند و به نخستین خیابان ایران که همان خیابان سپه است، می‌رسد. در خیابان سپه از مسجد جامع که قدیمی‌ترین بنای قزوین و یکی از شاخص‌ترین بناهای شهر است دیدن کنید و راه را به سمت آب انبار سردار بزرگ که بزرگترین آب انبار تک گنبدی ایران است ادامه دهید. از آن‌جایی که بناهای تاریخی قزوین در فواصل نزدیک به یکدیگر قرار دارند، می‌توانید در عرض ۴ تا ۵ ساعت بیشتر این مکانهای تاریخی را ببینید.
دیدن کلیسای کانتور را که کوچک‌ترین کلیسای ارتدکس ایران است و خانه امینی‌ها که یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی قزوین با آینه‌کاری، گچ‌بری و درهای ارسی بی‌نظیر است هم پیشنهاد می‌دهیم.
علاوه بر تمام آثار و بناهای تاریخی، قزوین مکانهای تفریحی متعددی از قلعه سحرآمیز و باغ‌وحش گرفته تا پارک‌های زیبا، تله‌سی‌یژ و شهربازی دارد که می‌تواند در طول روز و حتی شب، محل خوبی برای گذران زمان با خانواده و دوستان باشد.
بازارگردی در سراهای سنتی
بازارگردی هم بخش جدا نشدنی از سفر است؛ ضمن آنکه بازار قزوین نیز زیبایی‌های خاص خود را دارد. پایه‌های اصلی بنای بازار قزوین در دوره صفوی گذاشته شده اما آنچه امروز می‌بینید از دوره قاجار باقی مانده است.
این مجموعه از سراها و تیمچههای مختلفی از سرای وزیر و سعدالسلطنه گرفته تا سرای رضوی و حاج رضا و بزازها، آهنگران و مسگران را در بر می‌گیرد و از تیمچههای روباز و سر پوشیده و راسته قیصریه و... تشکیل شده است.
دیوارهای آجری با طاق ضربی و تزیینات گاه و بی‌گاهی که سر در تیمچه‌ها می‌بینید از دیگر جذابیت‌های بازار قزوین است.
جشنواره روز قزوین پر از دیدنی و گشتنی و خوردنی
به مناسبت روز قزوین، بیشتر اماکن تاریخی قزوین حتی آن‌هایی که سالی یک بار درهایشان به روی گردشگران باز می‌شود، پذیرای بازدیدکنندگان خواهند بود. از مسجد حیدریه و خانه یزدی‌ها گرفته تا موزه چهلستون، موزه شهر، مسجد جامع، حمام قجر، کلیسای کانتور، آرامگاه حمدالله مستوفی که از دوره ایلخانیان به جای مانده، آرامگاه سردار بزرگ و... میزبان گردشگران هستند.
این جشنواره هر ساله در بزرگترین و کامل‌ترین کاروانسرای درون شهری ایران که همان کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین است برگزار می‌شود که می‌توانید تمام بخش‌های یک کاروانسرا را در آن ببینید و در گوشه و کنار آن قدم بزنید. این مجموعه ۲۶ هزار متر مربع وسعت دارد. ضمن آنکه هفت حیاط دارد و در طول برگزاری جشنواره، هریک از حیاط‌های آن میزبان برگزاری یک رویداد از بازی‌های محلی گرفته تا غذاهای سنتی، صنایع‌دستی و البته حیاطی مخصوص قیمه نثار است.
در این جشنواره می‌توانید با خانواده خود هم‌بازی شوید و از یک قل، دو قل و جیرینگ جیرینگ گرفته تا توپ کشی، الک دولک و هفت سنگ را اجرا کنید. همچنین می‌توانید به نظاره ساز و دهل بنشینید و حتی نمایشی از دوران شاه تهماسب را ببینید.
انواع صنایع‌دستی استان‌های مختلف و سوغاتی‌های متنوع نیز در این حیاط‌ها به فروش می‌رسد. البته در طول برگزاری این جشنواره گردشگری دوچرخه هم در اختیار شما قرار داده می‌شود و می‌توانید حدود ۵ ساعت را در خیابان‌های قزوین دور بزنید و از آثار تاریخی آن دیدن کنید و دوباره به کاروانسرای سعدالسلطنه بازگردید.
در طول برگزاری جشنواره روز قزوین، یک روز هم به پخت قیمه نثار اختصاص داده می‌شود و در نهایت یکی از کدبانوهای قزوینی که بهترین قیمه نثار را بپزد، جایزه می‌گیرد. این‌جاست که عطر قیمه نثار فضای بازار و سعدالسلطنه را پر می‌کند و دیگر راه گریزی جز چشیدن طعم دل‌چسب آن نمی‌ماند.
شکم‌گردی در قزوین؛ از قیمه نثار تا دلماج
یکی از خاطره‌انگیزترین و البته دوست‌داشتنی‌ترین بخش‌های سفر، غذا و چشیدن طعم‌های جدید است. در سفر به قزوین می‌توانید برنامه‌ریزی دقیقی برای شکم‌گردی خود داشته باشید و از همان صبح، خوردن غذاهای خوشمزه را آغاز کنید. صبح می‌توانید آش حلیم بخورید که در محله عبید زاکانی که بورس آش و حلیم است پیدا می‌شود. از آن‌جایی که این محل به بافت تاریخی قزوین نزدیک است شاید بهترین گزینه برای آغاز سفر شما باشد.
قیمه نثار، شیرین پلو و کوکو شیرین هم در بیشتر رستوران‌های قزوین ارائه می‌شود و در کنارش خوردن آش امام را هم فراموش نکنید. آشی که انواع حبوبات از ماش و عدس گرفته تا لوبیا چشم بل‌بلی و برنج و قلم و گوشت فراوان را در خود جای می‌دهد.
دلماج که مخلوطی از نان لواش خشک شده، گردوی تازه، پنیر کهنه، سبزی خوردن و پیاز داغ است که معمولا خیسانده و سرو می‌شود و با ترشی یا هندوانه برای عصرانه خورده می‌شود نیز می‌تواند گزینه‌ای برای اواخر روز شما باشد.
قزوین شیرین از باقلوا تا عروس شیرینی‌ها
قزوین یکی از شیرین‌ترین شهرهای ایران است و بیش از ۳۵ نوع شیرینی محلی دارد. باقلوای قزوین زبانزد همگان است؛ از باقلوای لوز گرفته تا باقلوای پیچ یا گل رز؛ نان برنجی هم عروس شیرینی‌های قزوین است. قطعا نان و شیرینی نخودی قزوین هم نامی آشنا برای بسیاری از ایرانی‌هاست و شیرینی پادرازی، نان نازک، شیرینی اتابکی و نان چرخی از دیگر خوشمزه‌های شیرین قزوینی هستند.
تمام این محصولات در سعدالسلطنه در دسترس است. البته با توجه به آنکه شیرینی‌های قزوین معروف هستند، تقریبا تمام قنادی‌ها سعی می‌کنند شیرینی‌هایی با کیفیت بالا ارائه دهند. در کنار اینها، از خوردن بستنی سنتی پر خامه قزوین هم غافل نشوید که در غیر این‌صورت پشیمان خواهید شد.
رشته رودوزی‌های سنتی، معرق، نگارگری، نقاشی پشت شیشه، تذهیب، معرق و سفال هم برای آشنایی علاقه‌مندان با روند تولید آثار هنری، در کارگاه‌ها تولید زنده محصولات توسط هنرمندان اجرا می‌شود.
کجا اقامت کنیم؟
هرچند قزوین به دلیل نزدیکی به تهران معمولا به عنوان مقصدی در سفرهای یک روزه انتخاب می‌شود اما اگر بخواهید یک یا چند شب اقامت در این شهر داشته باشید، گزینه‌هایی از خانه معلم گرفته تا هتل‌های ۳ و ۲ ستاره، مهمانپذیر، هتل آپارتمان را در لیست خود خواهید داشت. البته اگر به اقامت در خانه‌های بومگردی علاقه‌مند هستید باید به سمت الموت بروید چراکه شهر قزوین اقامتگاه بومگردی ندارد.
