سفر به افسانه‌های کهن، جام جم و لیمو
جماگر دوست دارید به سرزمین عجایت سفر کنید و به اعماق افسانه‌های کهن پا بگذارید، به جم بروید. مقصدی که شاید در مرحله نخست شما را به یاد جام جم جمشید بی‌اندازد. شاید از این جهت که با سفر به جم می‌توانید همچون آلیس سفر کنید.
هرچند جام جم یا همان جام جهان‌نما را دارای نیروی اسرارآمیز می‌دانستند که صورت‌های نجومی و هفت اقلیم را نشان می‌داد اما جم نیز از این نیروی سحرآمیز بی‌بهره نیست و می‌توانید در عین سفر به جنوب کشور، از آب و هوایی معتدل و فضایی کوهستانی بهره جویید. در میان رودها، تنگه‌ها و دره‌ها قرار گیرید و کمی آن‌طرف‌تر به نظاره نیلگون خلیج فارس بنشینید. درختان خرماهای شیرین را در کنار درختان لیموهای ترش مزه بیابید و در میان آنها به گشت و گذار بپردازید.
چطور برسید؟
اگر تهران را به عنوان پایتخت، مبدا سفر قرار دهید، می‌توانید مستقیم به سمت جم بروید یا به بوشهر بروید و بعد از آنجا به سمت جم حرکت کنید. اگر بخواهید مستقیم به جم بروید، می‌توانید از مسیری که به سمت اصفهان و شیراز می‌رود از این شهرها عبور کنید و با رسیدن به شیراز در اتوبان شیراز-بندرعباس به سمت پل فسا بروید و مسیر را در اتوبان جهرم- شیراز در پیش بگیرد. در مسیر از محمودآباد، فتح آباد، کوار، زنجیران، عبور می‌کنید و با قرار گرفتن در جاده کاوار-فیروزآباد از آتشکده و گیلک می‌گذرید. سپس در مسیر فیروزآباد- جم برانید. در این مسیر از احمدآباد و سمنگان عبور می‌کنید و با رسیدن به بزرگراه جم- سیراف بعد از گذشتن از باغ گلشن وارد جاده‌ای شوید که تابلو، جم را نشان می‌دهد. بعد از چند کیلومتر به جم می‌رسید.
اگر تصمیم گرفتید که از بوشهر به جم بروید، سه مسیر پیش روی شما قرار دارد. نخست می‌توانید مسیر ساحلی را انتخاب کنید که البته کمی طولانی‌تر است اما از کنار نیلگون خلیج فارس می‌گذرد. در این مسیر به سمت دلوار بروید و در اتوبان سیراف برانید. در طول این مسیر از بندرهای عامری، رستمی، بوالخیر می‌گذرید و کلات، هدکان و کبگان را خواهید دید. سپس در مسیر جاده سیراف ادامه دهید و بعد از عبور از سرسبزی‌های کردوان سفلی به شهنیاء می‌رسید. جاده خورموج-کنگان را در پیش بگیرید و بعد از عبور از آبدان و دوراهک به سمت بندر سیراف بروید. از سیراف نیز به سمت بزرگراه جم-سیراف مسیر را ادامه دهید تا به جم برسید.
مسیر دوم از سمت چغادک می‌گذرد. بعد در مسیر اهرم-خورموج برانید و بعد از گذشتن از خورموج و محمدآباد وارد اتوبان خورموج-کنگان شوید. مسیر را تا سیراف ادامه دهید و سپس به سمت جم بروید. مسیر سوم از سمت شمال استان به سمت جم می‌رود و نسبتا مسیر طولانی‌تری است. در این مسیر از اهرم، کلمه و بوشکان می‌گذرید. وارد جاده امامزاده شهید می‌شوید و از دهرم می‌گذرید و وارد جاده فرشبند-جم می‌شوید و به سمت جم برانید.
اگر دوست داشتید با اتوبوس سفر کنید، می‌توانید از ترمینال جنوب تهران (خزانه) به مقصد جم (عسلویه) بلیط بگیرید. از آنجا که اتوبوس‌های تهران-جم محدود هستند می‌توانید مقصد را ترمینال بوشهر انتخاب کنید و از بوشهر راهی جم شوید. هر روز در ساعات مختلف، از پایانه جنوب تهران به مقصد پایانه بوشهر اتوبوس حرکت می‌کند. باتوجه به مسافت طولانی تهران تا بوشهر، شاید بهترین گزینه، سفر هوایی باشد. هرچند جم فرودگاه دارد اما پرواز عادی به آن انجام نمی‌شود بنابراین باید فرودگاه بوشهر را به عنوان مقصد در نظر بگیرید و از آنجا راهی جم شوید.
سفر به کوهستان‌های بوشهر
هرچند جم یکی از شهرستانهای استان بوشهر است اما خارج از محدوده ساحل قرار دارد. شهرستانی کوهستانی با آب و هوای معتدل است و اقلیم آن شباهت زیادی به جنوب استان فارس دارد. ارتفاع برخی از مناطق نسبت به دریا حدود ۱۰۰۰ متر است و می‌توان گفت یکی از مرتفع‌ترین نقاط استان بوشهر به حساب می‌آید که ساحل ندارد؛ اما فاصله آن با سواحل عسلویه و کنگان بسیار نزدیک است از این رو با سفر به جم می‌توان چند فصل را توام با هم تجربه کرد.
جم راه ارتباطی استان فارس است و افرادی که از فیروز آباد می‌آیند از جم رد می‌شوند به استان بوشهر و بندر سیراف می‌رسند. بندر سیراف نیز یکی از پایگاه‌های قدیمی و تاریخی ایران در سواحل خلیج فارس است که قدمت آن به اواخر دوره ساسانیان می‌رسد. فاصله بندر سیراف تا جم حدود ۳۵ کیلومتر است بنابراین وقتی به جم رفتید دیدن آثار تاریخی سیراف را فراموش نکنید.
از پردیس تا قلعه
به جرات می‌توان گفت یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های دیدنی جم، کوه پدری یا پردیس است. کوهی که داستان‌ها و افسانه‌های زیادی درباره آن وجود دارد و آن را منتسب به پادشاهی جمشید می‌دانند. در کتاب «از مروارید تا نفت» نوشته «رضا طاهری» در مورد وجه تسمیه نام «پدری» اینگونه آمده است که این کلمه از دو کلمه «پد» و «ری» تشکیل شده که با هم به معنی «محافظ شهر سلطنتی» است. درباره کوه پدری شایعات و داستان‌های فراوان نقل شده‌است این داستان‌ها از موضوعات کهن مانند نقطه آغاز تمدن بشری و پیدایش زمین و جام جهان نمای جمشید گرفته تا موضوعات روز دنیای مدرن مانند مغناطیسی بودن و حتا ضد HIV بودن را دربرمی‌گیرد.
در نزدیکی کوه پدری، غاری وجود دارد که برخی آن را اولین خانه دنیا می‌نامند. جم مملو از چشمه‌های آب شیرین است و شاید سرسبزی منطقه و کوه پدری نیز به واسطه همین چشمه‌ها باشد. درعین حال عسل طبیعی منطقه بسیار معروف است و برای آن نیز افسانه‌های زیادی ساخته‌اند.
در سفر به جم دیدن قلعه سی سواران را فراموش نکنید. هرچند اکنون جز دیواری مخروبه از این قلعه چیز دیگری باقی نمانده اما دیدن سنگفرش‌ها و تاریخی که گذشته را فریاد می‌زند، خالی از لطف نخواهد بود. درعین حال این منطقه دارای تعداد زیادی سد و آسیاب‌آبی است که از سنگ و ساروج ساخته شده‌اند و گواهی بر تمدن کهن منطقه هستند.
حمام محمدعلی خان پریشان جمی، قلعه حرمیک، آثار تاریخی انارستان مانند آسیاب تاریخی حرمی اناری و تراشه‌های سنگی سورگو از دیگر جاذبه‌های جم هستند که می‌توانید برای بازدید آنها برنامه ریزی داشته باشید.
اقامت همراه با گردش
بیشترین جاذبه‌های گردشگری جم در حوزه طبیعتگردی قرار می‌گیرد شاید از این جهت است که اقامتگاه‌های بومگردی بیشتر در مناطق بکر طبیعی خدمات ارائه می‌دهند. در شهرستان جم اقامتگاه‌های بومگردی متعددی وجود دارد. می‌توانید در کنار اقامت از فضاهای بکر طبیعی بهرهمند شوید.
برخی از این اقامتگاه‌‌ها به چشمه‌های آب شیرین مشرف هستند و امکان استفاده از آب‌های معدنی منطقه را فراهم می‌کنند. در کنار برخی اقامتگاه‌های بومگردی نیز می‌توانید از امکانات رستوران و کافه و سایر خدمات پذیرایی بهرهمند شوید ضمن آنکه بسیاری از واحدهای بومگردی بر اساس معماری بومی و با استفاده از مواد و متریال محلی ساخته شده‌اند و نمایی از قدمت کهن منطقه را به نمایش می‌گذارند.
با توجه به ناهمواری‌های موجود در منطقه، دره نوردی یکی از تفریحاتی است که می‌توانید در اطراف جم تجربه کنید. طبیعتی زیبا، بکر و سرسبز که در میان ناهمواری‌های منطقه، منظره‌ای زیبا و چشم نواز پدید آورده‌اند. درختان نخل از یک سو و درختان لیمو از دیگر سو طبیعتی سرسبز پدید آورده‌اند. شاید به جهت تعدد درختان لیمو در جم است که جشنواره برداشت لیمو هر سال پاییز در این منطقه برگزار می‌شود.
جشنواره برداشت لیمو با برگزاری مراسم مختلف از ایجاد امکان چیدن لیمو‌ها از روی درخت برای بازدیدکنندگان که تجربه‌ای خاص و منحصر به فرد است گرفته تا نشان دادن آداب و رسوم محلی و همراه شدن بازدیدکنندگان با برگزار کنندگان در تولید محصولاتی که از لیمو تهیه می‌شود، همراه است. در این جشنواره می‌توانید آب لیمو بگیرید و انواع ترشیجات و مرباهایی که با لیمو درست می‌شوند را با قیمتی مناسب تهیه کنید.
یکی از ویژگی‌های لیموی شهرستان جم ماندگاری آن است چنانکه ماه‌ها می‌توان این لیمو را در جای خنک نگهداری و در نهایت فرآورده‌های لازم را تهیه کرد.
حتا می‌توانید از تنگ‌ها در منطقه طاقو هم دیدن کنید. تنگه‌ای که آبی شیرین در آن جریان دارد و اقامتگاه بومگردی در آن نزدیکی است که معماری متفاوت از سایر نقاط جم دارد. معماری روستای طاقو شبه پله کانی و نزدیک به معماری مناطق کوهستانی است. هرچند برای رسیدن به این روستا باید مسیر خاکی نسبتا طولانی را طی کنید اما قطعا دیدن طبیعت بکر و زیبای منطقه، ارزش آن را دارد که دل به خاک بزنید و تا آنجا برانید.
در این منطقه دره‌هایی عمیق پیش روی شما ظاهر می‌شود که مناظری شبیه به کارت پستال‌های خارجی است. به سمت بالاکوه و سرچشمه که حرکت کنید دشت نرگس در انتظار شما خواهد بود. نرگس‌های زیبا که به صورت خودرو در منطقه رشد می‌کنند و عطر آنها هر بازدیدکننده‌ای را مست می‌کند.
در بخش ریز هم نزدیک به روستای انارستان می‌توانید طبیعتی بکر را شاهد باشید که قطعا برای طبیعتگردان بسیار جذاب خواهد بود. ضمن آنکه اگر به رصد ستارگان و آسمان شب علاقه‌مند باشید از آنجا که این منطقه عاری از آلودگی‌های نوری است، گزینه مناسبی در سبد سفر خود برای دیدن ستارگان دارید. می‌توانید شب کمپ یا در واحد بومگردی که در آن نزدیکی قرار دارد، اقامت کنید و از درخشش ستارگان لذت ببرید. بزرگ‌‌ترین جنگل جنوب استان بوشهر جنگل گلوبردکان است که در شهرستان جم قرار دارد.
در انارستان هم اقامتگاه بومگردی راه‌اندازی شده که در مکانی با آب و هوای بسیار مطبوع بخصوص در فصل پاییز و زمستان میزبان مسافران می‌شود. دیدن درختان لیمو و نخلستان‌ها در این منطقه بسیار جذاب است.
تشان نیز یک قنات تاریخی دارد و می‌توان در مسیر قنات تا سرمنشا آن پیاده‌روی و کوهپیمایی انجام داد و از دیدن معماری حدود ۳۰ حلقه قنات و علمی که در پس آن نهفته لذت برد. البته سعی داشته باشید برای دیدن مناطق بکر و طبیعت زیبای منطقه از کمک بلد محلی و راهنمایان محلی استفاده کنید.
ساحل را هم ببینید
سفر به جم اگر با دیدن مناطق ساحلی همراه نباشد، بی معنا خواهد بود. هرچند جم ساحل ندارد اما با ساحل هم فاصله زیادی ندارد. عسلویه، کنگان و بندر سیراف در فاصله کوتاهی از جم قرار دارند بنابراین دیدن ساحل آن خالی از لطف نخواهد بود و با طی کردن مسافتی در حدود ۳۰ کیلومتر به سواحل نیلگون خلیج فارس می‌رسید. ساحلی که در میان سیراف و پرک قرار دارد یکی از زیباترین سواحل کشور است که با دیدن آن در افسانه‌های جادویی نیلگون فارس غرق خواهید شد. عمق دریا در این منطقه رنگی متفاوت از دریا را پیش چشمان شما به نمایش می‌گذارد. آبی نیلگونی که هیچ جای دنیا جز در این نقطه از کشور نمی‌توانید ببینید. در پس زمینه آن نیز کشتی‌های عظیم‌الجثه و نفتکش‌های بزرگ را شاهد خواهید بود.
اگر بخواهید به عسلویه هم سر بزنید، مسیر شبرو جذابیت‌های خاصی خواهد داشت؛ دیدن دکل‌های گاز با فلرهای روشن منظره‌ای فراموش نشدنی برای شما رقم خواهد زد. از آنجا که عسلویه یکی از جاذبه‌های گردشگری صنعتی به حساب می‌آید می‌توانید از مناطق و پالایشگاه‌های گازی آن دیدن کنید. ضمن آنکه ساحل عسلویه نیز زیبایی خاصی دارد که در کنار روشنایی فلرها، شبهایی روشن را پیش روی شما می‌گذارد.
از میگو و ماهی تا خرما
در جم نیز مانند سایر شهرهای جنوب کشور، ماهی، میگو، خرما و ادویه از جمله مواد اولیه غذاهای محلی به حساب می‌آیند و در عین حال سوغات این شهر هستند. رنگینک، ته‌انداز ماهی، قلیه ماهی و قلیه میگو، دال عدس از جمله غذاهای مرسوم این منطقه هستند و قیمه شیرین هم یکی از خورشت‌های خاص منطقه است. از خوردن شاه میگوی آب شیرین نیز غفلت نکنید چراکه این منطقه شاه میگوهای خاصی دارد که در آب شیرین پرورش می‌یابند و محل‌هایی برای ارائه شاه میگوی کبابی یا سرخ شده هستند که می‌توانید طعم این غذای لذیذ را در آنجا بچشید. استانبولی در جم نیز پر از سبزی است و با لوبیا و عدس و گوشت درست می‌شود. بیشتر غذاهای این منطقه تند است و از ادویه فراوان در آن استفاده شده است که با ماست سرو می‌شود.
درعین حال شهرستانهای جم غذاهای خاصی دارند که با نان محلی خاصی سرو می‌شوند که همیشه و در همه جا پخت می‌شود و می‌توانید با دنبال کردن عطر نان، به محل پخت آن برسید.
