موزه رضاعباسي در ٢٥ شهريور ١٣٥٦در شهر تهران افتتاح گرديد و يكسال بعد با پيروزي انقلاب اسلامي تعطيل شد، بعد از سه دوره بازگشايي، مجدداً در ١٦ بهمن ١٣٧٨ با تغييرات عمده و چيدمان جديد آغاز به كار نمود. مجموعه آثاري كه در موزه رضاعباسي به نمايش گذاشته شده است، يادآور گوشه اي از روزگار و ايامي بس ناشناخته و سحرانگيز و سرشار از تلاش و سخت كوشي بشر براي دوام و بقا، ستيز با طبيعت، دستيابي به نعمت ها و غلبه بر چيرگي هاي آن است. مراحلي كه آدمي در اين رهگذر پيموده، نقش گرفته بر بازمانده هايي است كه حكايت از راز و رمز و افسون زندگي وي دارند. مجموعه مورد اشاره در پنج تالار نمايشگاه هاي دايمي موزه به نمايش گذاشته شده است.
تالار دوره پيش از اسلام
اشياء محفوظ در اين تالار از هزاره ششم پيش از ميلاد تا پايان دوره ساساني را در برمي گيرند. سفالينه ها و فلزهايي كه با شكل ها و طرح هاي ساده و دلپذير و اكثراً الهام يافته از طبيعت، هر يك نام و نشان منطقه اي چون آذربايجان، شوش و لرستان را به همراه دارند. كشف و دستيابي به مواد و مصالح، پيشرفت دانش و مهارت فني، ساخت آثاري را سبب گرديدند كه غلبه بر طبيعت سخت را بر آدمي هموار كردند و در دوره هاي ماد و هخامنشي و سالهايي كه در پي آمد، وي به چنان كمال و تواني دست يافت كه توانست به زيبايي و نقش آفريني هم بيانديشد و بپردازد و در اين دوران آثاري متفاوت خلق كند. ظروف نقره طلاكوب دوره ساساني كه اين مجموعه نمايشگاهي را به پايان مي برند، نمونه اي از اين بازمانده ها را مجسم مي نمايند.
تالار هنرهاي اسلامی ١
در نخستين تالار دوره اسلامي، فلزاتي متعلق به دوره آل بويه كه نقش هايي از دوره ساساني و خط نوشته هاي كوفي – از اولين نمادهاي دوره اسلامي – را در بردارند، همراه با سفالينه هايي از سده هاي سوم و چهارم هجري قمري و متعلق به نيشابور با نگاشته هايي همچنان به شيوه كوفي و نمونه هايي از سفال هاي لعاب پاشيده و رنگارنگ منسوب به ساري به نمايش گذاشته شده اند.
اين مجموعه با ظروف سفاليني از دوره سلجوقي كه با فن آوري ها و موادي ديگر گونه و نقش هايي گسترده تر ساخته شده اند: مينايي ها، نقاشي هاي زير لعاب، لعاب يك رنگ ها، و زرين فام ها، كه اكثراً نيز در شهرهايي چون: ري، كاشان، جرجان توليد گشته اند، ادامه پيدا مي كند. پيه سوزها، عودسوزها و ظروف فلزي ديگر دوره سلجوقي پايان بخش مجموعه اين تالار هستند.
تالار هنرهاي اسلامی ٢
در اين تالار، آثار از قرن هفتم تا پايان سده سيزدهم هجري قمري جاي دارند. با يورش مغول، گرايشها، سليقه ها و نوع ساخته ها دگرگون شد و مراكز هنري از سويي به سوي ديگر جابه جا گرديدند. سفالينه هاي آغازگر اين مجموعه، با رنگينه ها و زمينه هاي تزييني ديگرگونه، نمونه هايي از اين دستاوردها هستند. فلزات دوره تيموري بازمانده هايي چند، از اين دوره پرآشوب را به نمايش مي گذارند. در ادامه اين مجموعه، نقش مايه ها، آذينه ها و رنگ مايه هاي متفاوت بر فلزها، سفالينه ها و بافته هاي پر نقش و نگار متعلق به دوره صفويه، روزگار ديگري را مجسم مي نمايند. منسوجات، فلزات و لاكي هاي رنگارنگ و آذين يافته با طرح هاي گل و مرغ، نمونه آثاري از دوره قاجار، كه عصر نويني را در تاريخ فرهنگ و هنرما نمايانگرند، مجموعه اين تالار را به انتها مي رسانند.
تالار نگارگري
از سده هاي اوليه دوره اسلامي – قبل از قرن ششم هجري قمري- آثار معدودي از نگاره ها به جاي مانده است. شيوه هاي نگارگري در هر دوره به نام شهر و يا شهرهاي مراكز قدرت ناميده و معروف گشته اند. آغازگر تالار نگارگري موزه نيز، برگ هايي از شاهنامه متعلق به سده هشتم و نمونه هايي از مكاتب شيراز و تبريز هستند. نگاره هايي از ساير كتاب هايي كه در ادبيات كهن ما جا و مقامي والا دارند، شيوه هاي هرات و شيراز در سده نهم، تبريز، قزوين و اصفهان در سده هاي دهم و يازدهم را به تجسم در مي آورند. آثاري از رضاعباسي، نام آوري كه شيوه و سبك او، جايگاه وي را به گونه اي ديگر رقم زده است و نام پرافتخارش را بر اين موزه نيز قرين ساخته است، همراه با نگاره هاي تني چند از شاگردانش مجموعه دوره صفويه را به انتها مي رسانند. گل هاي اصيل و سنتي با رنگ هاي چشم نواز و پرنده هاي نشسته برشاخسارها و سرمست از عطر دلنواز گل ها، جلوه هايي از نقش و نگاره هاي دوره قاجار هستند، كه مجموعه اين تالار را به پايان مي برند.
تالار خوشنويسی
خوشنويسي و كتابت در ايران، با نام و كلام خدا آغاز مي گردد. دستنوشته هايي به خطوط كوفي، نسخ و ثلث بر صفحاتي مذهب از قرآن كريم و ساير كتاب ها، نمونه هايي از شيوه هاي نخستين نگارش در دوره اسلامي را در اين تالار به نمايش مي گذارند. اين مجموعه با آثاري نگاشته شده به شيوه هاي نستعليق و شكسته با قلم و رقم، بزرگاني
چون: ميرعماد، ميرزا غلامرضا و عبدالمجيد درويش ادامه پيدا مي كند. نسخي از قرآن نيز زينت بخش قسمت ديگري از اين فضاي نمايشگاهي هستند. مشاهده سير تحول ساختن و پرداختن كتاب نيز با نمايش نمونه هايي از نسخه هاي خطي متعلق به قرن نهم تا پايان سده سيزدهم هجري قمري فراهم مي گردد.
نشانی:خیابان شریعتی تهران، روبروی دانشکده برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
تلفن:88535140-021
ساعات کار: نیمه اول سال 9 الی 18 و نیمه دوم سال 8 الی 17
روزهای تعطیل:چهاردهم خرداد (رحلت حضرت امام خمینی (ره))، بیست و یکم رمضان (شهادت حضرت علی (ع)، بیست و پنجم شوال (شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع)، نهم محرم (تاسوعای حسینی)، دهم محرم (عاشورای حسینی)، بیست و هشتم صفر (رحلت حضرت رسول اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع)
