جاذبه‌ها و تاریخچه
قدمت استان همدان
استان همدان یکی از استان‌های با تاریخچه‌ی باستانی در ایران است. تاریخ به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که استان همدان در دوران مادها بنا شده است. این استان محل زندگی اقوام مختلفی است که در سراسر استان پراکنده شده‌اند. اقوامی مانند فارس و ترک در نیمه‌ی شمالی و لر و لَک در نیمه‌ی جنوبی استان زندگی می‌کنند. همچنین، بخشی از مردم کرد کشورمان نیز در نیمه‌ی غربی و شمال غربی استان همدان ساکن هستند.
جغرافیا
استان همدان در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است و همسایگان آن شامل استان‌های کردستان، کرمانشاه، زنجان، لرستان و مرکزی می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین رودخانه‌های ایران، رود گاماسیاب، از درون این استان عبور می‌کند. قله‌ی الوند نیز که در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده است، بیشترین شهرت را در بین کوه‌های همدان دارد. شهرهای تویسرکان، ملایر، کبودرآهنگ، بهار، نهاوند و رزن نیز به عنوان شهرهای مهم استان همدان شناخته می‌شوند.
آب‌وهوا
استان همدان آب‌وهوایی با زمستان‌های سرد و برفی و تابستان‌های معتدل دارد. دماهای این استان در فصل‌های زمستان و تابستان با یکدیگر تفاوت زیادی دارند. موقعیت دشت‌ها در نزدیکی کوه‌های بلند باعث شده که بادهای شدیدی در این منطقه وزش داشته باشند.
اگر از زمستان‌های سرد فراری هستید، بهترین زمان برای سفر به همدان از اردیبهشت تا انتهای شهریور است. استان همدان در هر فصلی جاذبه‌های خاص خود را دارد که می‌توانید از این بهانه برای یک سفر فراموش‌نشدنی به این منطقه استفاده کنید.
شهرهای استان همدان:
شهر همدان
شهر همدان که محلی‌ها آن را هِمِدان می‌نامند، در استان همدان واقع شده است و در دامنه کوه الوند قرار دارد. این شهر به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران در سال ۱۳۸۵ میلادی انتخاب شده است. مردم همدان به زبان فارسی با لهجه همدانی صحبت می‌کنند.
مکان های دیدنی
با توجه به روایات موجود، تپه‌ی هگمتانه که در آن شهر تاریخی هگمتانه واقع شده است، در گذشته بخشی از حکومت مادها بوده است. در دوره‌ی هخامنشیان نیز از آن به عنوان پایتخت تابستانی استفاده می‌شده است. همدان به عنوان یک شهر مهم در مسیر جاده ابریشم، روابط بازرگانی مهمی را بین مناطق غرب ایران برقرار می‌کرد.
غار علیصدر، که مشهورترین غار آبی ایران است، در شهر همدان و در روستای علیصدر قرار دارد. این غار در فصل تابستان دارای هوای خنک و در فصل زمستان گرم است. امکان بازدید از این غار با قایق وجود دارد و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای شما به یادگار خواهد ماند.
آرامگاه باباطاهر، آرامگاه ابوعلی‌سینا، آرامگاه عین‌القضات، عمارت باغ نظری و میدان امام برخی از جاذبه‌های دیدنی همدان هستند. کتیبه گنجنامه در نزدیکی شهر، برج قربان، مجسمه شیرسنگی، گنبد علویان، مقبره استرومردخای و روستای وَرکانه نیز می‌توانند در لیست بازدید شما قرار بگیرند.
شهر ملایر
شهر ملایر در جنوب شرقی استان همدان قرار گرفته است و بیشتر ساکنان آن به کشاورزی مشغول هستند. محصولات خشکبار مهمی مانند انگور و زردآلو از این شهر به بازارهای دیگر صادر می‌شوند. جاذبه‌هایی مانند یخچال میرفتاح، شهر زیرزمینی سامن، تپه نوشیجان، پارک سیفیه و بام ملایر، خانه لطفعلیان و مقبره سیف‌الدوله از جاذبه‌های گردشگری ملایر هستند.
تویسرکان
تویسرکان نیز یکی از شهرهای کوهستانی همدان است. نام تویسرکان از دو دهکنار به نام‌های "توی" و "سرکان" گرفته شده است. برخی از باورها نشان می‌دهد که نام تویسرکان به قومی برمی‌گردد که در این ناحیه زندگی می‌کرده‌اند. کاروانسرای شاه‌عباسی، مسجد جامع سرابی، آرامگاه حیقوق نبی، مدرسه شیح علیخانی، خانه مسعودی، آرامگاه آرتیمانی، دره سرکان، دره آرتیمان، مسجد شیح علیخان زنگنه و درخت دوهزار ساله برخی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی تویسرکان هستند.
شهر بهار
شهر بهار یکی از شهرهای غربی استان همدان است و اکثر مردم آن به صنایع دستی مشغول هستند. در نوشته‌های قدیمی به این شهر با نام‌های بهار، چمن، قلعه بهار و مرغزار قراتکین اشاره شده است. برای خرید سوغاتی‌ها حتما به لالجین، پایتخت سفال ایران، سر بزنید. در سفر به بهار، کاروانسرای تاج‌آباد و پل مهاجران را نیز می‌توانید بازدید کنید.
شهر نهاوند
شهر نهاوند قدمتی به هزاره سوم پیش از میلاد دارد و سکونت کاسی‌ها در آن زمان آغاز شده است. این شهر امروزه به دلیل طبیعت بکر و سراب‌هایش شهرت دارد. اکثریت جمعیت نهاوند را لرها تشکیل می‌دهند و اقوام کرد و ترک نیز در این شهر زندگی می‌کنند. مقبره باباپیر، حمام حاج‌آقاتراب، مسجد جامع، مقبره لقمان‌بن مقرن، سراب گیان، سراب گاماسیاب و سراب فارسبان برخی از جاذبه‌های گردشگری نهاوند هستند.
اقامتگاههای استان همدان
در استان همدان، علاوه بر هتل‌های زیادی که به مسافران خدمات ارائه می‌دهند، اقامتگاههای سنتی و بوم‌گردی نیز وجود دارند. این اقامتگاه‌ها به شما امکان می‌دهند غذاها و نوشیدنی‌های محلی هر منطقه را تجربه کنید. برخی از اقامتگاههای استان همدان شامل اقامتگاه بوم‌گردی مزداگرد در فاصله ۲۱ کیلومتری از شهر همدان، آرتینا، آمادای، ورکانه در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی همدان و دهکده سنتی و اقامتی آقبلاق در روستای آقبلاق هستند.
غذاهای محلی همدان
بعضی از غذاهای محلی استان همدان عبارتند از: آش خشکبار که از ترکیب انواع برگه هلو، آلبالو خشک و آلو، سبزی آش، رشته و حبوبات تهیه می‌شود، آبگوشت قرمه، آش برنج همدان، آش اوماج، آش بادمجان ملایر، کوفته و سردوش همدانی، آش هویج و جو و آش کاچی همدان.
رستوران‌ها
همچنین در استان همدان رستوران‌های متعددی وجود دارند که می‌توانید در آن‌ها وعده های غذایی مختلفی را میل کنید. برخی از رستوران‌های معروف این استان شامل رستوران دیزی‌سرای آریاییان که برای خوردن دیزی مناسب است، رستوران دلتا که غذاهای ایرانی و محلی با قیمت مناسبی ارائه می‌کند، رستوران کاکتوس، رستوران داریوش گنجنامه، باغ رستوران نعل اشکنه که در مسیر دریاچه عباس‌آباد قرار دارد، موزه و سفره‌خانه‌ی سنتی حمام قلعه، رستوران میسان در تپه تفریحی عباس‌آباد و بریانکده پسر خوب هستند.
صنایع دستی
همدان به خاطر سنت غنی از صنایع دستی شهرت دارد. صنعتگران ماهر محصولاتی نظیر سفالگری، گلیم‌بافی و حکاکی چوب تولید می‌کنند. بازدیدکنندگان می‌توانند از بازارهای محلی بازدید کرده و به صورت مستقیم با هنر اصیل این منطقه آشنا شوند و سوغاتی‌های منحصر به فردی که هویت فرهنگی منطقه را منعکس می‌کنند، به خانه ببرند.
سفالگری، چرم‌سازی و دباغی، پوستین‌دوزی، صنایع دستی جوبی مانند معرق، منبت‌کاری و خراطی، سنگ‌تراشی، گلیم نهاوند و گیوه‌بافی، شیشه‌گری، مرواربافی ملایر و فرش‌بافی برخی از صنایع دستی این استان هستند.
سوغاتی‌های استان همدان
برخی از سوغاتی‌های استان همدان شامل آبگینه (ظروف سنتی شیشه‌گیری)، فرش، مبل و گیوه ملایر، گلیم‌های مشهور نهاوند، ظروف مسی و طلا‌کوب و نقره‌کوب و وسایل چوبی با هنرمندی روی آن‌ها، چرمی‌جات، ظروف سفالی مرغوب، حلوا لوزی، برساق (شیرینی همدان)، خشکبار، گردوی تویسرکان، آب‌نبات قیچی، شیره‌ی انگور، باسلق ملایر، نقل تویسرکان، بادام، پشمک، سماق، کشمش و سایه‌خشک، نان‌چای، انگشت‌پیچ، نان‌گرده، حلوا زرده و نان کماج است.
آداب و رسوم
آداب و رسوم مردم استان همدان شامل فال سوزن در تویسرکان، چره‌گردان و سمنوپزان در فصل بهار، آیین‌های شیرواره و خرمن‌کوبی در فصل تابستان و پاییز، قازیان در فصل پاییز و چله‌کوچک، چله بزرگ و کوسه‌گلین در فصل زمستان است. همچنین رخت‌بُران نیز یکی از آیین‌های مردم استان همدان است، که در آن زنان به خانه‌ی تازه‌عروس می‌روند و برای او لباس تعیین و لباس تهیه می‌کنند. در این مراسم، زنان فامیل به عنوان هدیه، شیرینی‌هایی را به عروس تقدیم می‌کنند.
سؤالات متداول درباره استان همدان
بهترین زمان برای سفر به استان همدان چه فصلی است؟
بهترین زمان برای بازدید از استان همدان فصل بهار (آوریل تا ژوئن) و اواخر تابستان و اوایل پاییز (سپتامبر تا نوامبر) است، زمانی که آب و هوا مطبوع است و طبیعت رنگارنگ خود را نشان می‌دهد.
چگونه می‌توان به استان همدان سفر کرد؟
همدان دارای فرودگاه بین‌المللی است و از طریق جاده ها و راه‌آهن به شهرهای اصلی ایران متصل است. مسافران می‌توانند انتخاب کنند که با هواپیما سفر کنند یا به سفری زیبا با خودرو شخصی یا اتوبوس اقدام کنند تا به این استان زیبا برسند.
