شهر مریوان در ۱۲۵ کیلومتری شمال غربی شهرستان سنندج و در همسایگی مرز ایران و عراق واقع شده است. این شهر در ارتفاع ۱۳۲۰ متری از سطح دریا قرار دارد. بخش عمده ناهمواری های شهرستان مریوان را رشته کوههای زاگرس تشکیل میدهند. این شهر پر باران ترين شهر استان کردستان و دارای آب وهوای سرد و مرطوب است.
شهرستان مریوان دارای سه بخش«مرکزی»، «سرشیو» و «خاوومیرآباد»، چهار شهر و شش دهستان است.
وجود درياچه زريوار بهعنوان مهم ترين تالاب و جاذبه آبی در غرب ایران، موقعيت جغرافيایی و ترانزیتی شهر به دلیل مجاورت با مرز عراق، وجود مراكز خريد عرضه کننده کالای ارزانقیمت، آب و هوای مطبوع و محيطی جنگلی و كوهستانی این شهر را به مهمترين مرکز گردشگری استان کردستان و همچنین کشور ایران تبديل نموده است.
بهعلت غلبه فرهنگ سنتی دراستان کردستان صنایع دستی این شهرستان در زمینه نساجی (همچون گیوه و غیره) و محصولات چوبی از لحاظ کیفیت و گستردگی در سطح ایران مطرح است. قالی و گلیم استان کردستان از لحاظ تنوع، رنگ، اصالت، طرح و کیفیت دارای شهرت جهانی است. این شهر یکی از شهرهای مورد حمله در دوران جنگ ایران و عراق بود.
زبان مردم این شهر کردی با لهجه کرمانجی جنوبی شامل سورانی ها و هورامی ها است. مردم این شهر مسلمان، سنی و شافعی مذهب هستند.
سال ثبت 2017
مریوان یکی از مهمترین شهرهای استان کردستان، واقع در غرب ایران است. این شهر در جوار دریاچه زریوار – غنی ترین منبع طبیعی آب شیرین جهان – در میان کوههای بلند زاگرس قرار دارد. هم مرزی با عراق همواره تاریخ و اقتصاد مریوان را تحت تاثیر قرار داده. حدود 200 هزار سکنه آن اکثرا کرد هستند و زبان، سنن، مراسم، رقص و... خاص خودشان را دارند.
طرز لباس پوشیدن کردها نیز بی همتاست و بیش از هر چیز تحت تاثیر زندگی در کوهستانهای سرد میباشد. یکی از مشخصه های بارز لباس کردی نوعی گیوه مخصوص است که "کلاش" نامیده میشود. این محصول با ظاهر یکسان در هر دو لنگه و مناسب آب و هوای منطقه است. حدود سه هزار نفر در حوزه بافت کلاش فعالند که دو سومشان زن هستند. بیشتر مواد خام، مربوط به همان خطه بوده و کفشها دست سازند. مریوان از سال 2017 برای بافت کلاش در لیست شهرهای جهانی صنایع دستی ثبت گردید.