شهرستان قائمشهر یکی از شهرهای استان مازندران است که از شرق به ساری و از غرب به بابل میرسد. جمعیت این شهر بر اساس آمار نفوس و مسکن سال 1395 خورشیدی، برابر با 204953 نفر است. قائمشهر در 36 درجه و 28 دقیقه عرض شمالی تا 52 درجه و 53 دقیقه طول شرقی قرار دارد. در گذشته به این شهر شاهی میگفتند. قائمشهر در حال حاضر از دو بخش شهر قائمشهر و کیاکلا و یک بخش مرکزی تشکیل شده است.
عبور راهآهن سراسری ایران از شهر قائمشهر، برپایی کارخانجات صنعتی، و وجود راههای آسفالته برای ارتباط با پایتخت، از جمله عواملی است که این شهر را به شهری صنعتی در شمال کشور بدل کرده است. همین عوامل موجبات تراکم بالای جمعیت در این شهر را نیز فراهم آورده است. بهنحوی که قائمشهر امروزه با توجه به وسعتش متراکمترین شهر استان مازندران به شمار میرود.
ساکنین اصلی قائمشهر از نژاد تپوری، یعنی نژاد بومی مازندران، هستند. اگر چه به دلیل مهاجرپذیر بودن این شهر در طول تاریخ اقوام دیگری از جمله سوادکوهیها، آذریها، شهمیرزادیها، سمنانیها، گرمساریها، و بربریها نیز در اینجا ساکن هستند. از همین رو، علاوه بر زبان بومی مازندرانی و گویشهای مختلف آن، شاهد زبانها و لهجههای مختلف آذری، گیلکی، سمنانی و غیره نیز در این شهر هستیم.
قائمشهر شهری معتدل و مرطوب است که در آن فصل خشک کامل وجود ندارد. در اینجا بارش و رطوبت برای ایجاد پوشش گیاهی به کفایت وجود دارد. دو رودخانه تلار و سیاهرود از ارتفاعات این شهرستان، در جنوب قائمشهر سرچشمه میگیرد و پس از مشروب کردن سوادکوه، سیاهرود از شرق و تلار از غرب قائمشهر عبور میکند و به کاسپین میریزند.
جنگلهای قائمشهر از کوهپایههای البرز شمالی شروع میشود که در این نقطه بیشترین میزان بارندگی را شاهدیم. به مرور زمان با قطع درختان توسعه جنگل به سوی دشت کاهش یافته و در مجموع، حاشیه جنوبی شهر دارای تراکم جنگلی بالاتری است. گونههای گیاهی موجود در قائمشهری عبارتند از راش، ممرز، توسکا، کلهر، ملج، انجیلی و غیره.
زمینهای حاصلخیز کشاورزی در شهرستان قائمشهر زمینه را برای کشت انواع محصولات مانند گندم، جو، برنج، صیفیجات، لوبیای روغنی و غیره فراهم آورده است. همچنین، در اینجا مردم به پرورش گاو و گوسفند و بز، خاصه در مناطق جلگهای و کوهپایهای، مشغولند.
وجود اماکن مذهبی از جمله امامزاده یوسف رضا و آرامگاه علامه فقیه شیخ طبرسی گواه اصالت و قدمت شهرستان قائمشهر است. بهگونهای که گفته میشود این شهرستان تا سده ششم هجری قمری قدمت دارد. اما اسناد موجود بنای نخست این شهر را به دوران قاجار نسبت میدهند. در آغاز این شهر قریهای به نام علیآباد بود که از تعدادی واحد تجاری و مسکونی در پیرامون میدان طالقانی کنونی تشکیل شده بود. این استقرار نخست همچنین محلههایی در اطراف و روستاهای بزرگی مانند چمنو یا جمنان کنونی، قادیکلا و کوچکسرا را شامل میشده است.
پس از فروپاشی سلسله قاجار و آغاز حکومت رضاشاه این قریه به دلیل جایگاه خاص ارتباطی توجه شاه را به خود جلب کرد. چرا که قائمشهر در آن زمان محل عبور کاروانهای تجارتی و زیارتی از استانهای مجاور مانند تهران، گیلان و خراسان بود. به دستور حکومت وقت، مجموعه کارخانجات نساجی، گونیبافی، چوببری و شالیکوبی در قائمشهر برپا شد و منطقه هویتی شهری یافت. افزون بر علیآباد، عشقآباد و قصر شیرین نیز نامهایی است که در تاریخ به این شهر نسبت داده شده است.
از دوران پهلوی اول روزهای چارشنبه بازاری هفتگی نیز در اینجا برپا میشد. احداث کارخانهها و رونق شهرستان از سال 1308 هجری شمسی زمینه را برای توسعه هر چه بیشتر منطقه فراهم آورد. در پی این آبادانی مردم از شهرها و روستاهای اطراف به علیآباد آن زمان کوچ کردند و با افزایش جمعیت، در سال 1313 هجری شمسی تبدیل روستا به شهر شاهی صورت گرفت. نام شهر پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران قائمشهر شد.
از جمله دیدنیهای این شهر میتوان به امامزادههایی چون امامزاده محمد در جاده کیاکلا، آرامگاه شیخ طبرسی در دهستان بالا تجن، تپههای باستانی گردکوه در جمنان، و پارک جنگلی تالار اشاره کرد. سوغات این شهر عبارت است از تندیر نان، سوهان کنجد، برنجک، پیش گندله و کماج. در اینجا مردم به تولید انواع صنایعدستی از جمله صنایع چوب، گونیبافی، حصیربافی، گلیمبافی، جاجیمبافی، جوراببافی، موجبافی، پارچهبافی، سفالگری و مبلسازی مشغول هستند. اگر به قائمشهر رفتید بازدید از پل آجری خرماکلا، پل بالاتجن، پل افراکتی، سر زمزم، آببندان ساروکلا، منطقه حفاظتشده خیبوس، منطقه حفاظتشده آبشار شیرگاه و روستای سید ابوصالح را از یاد نبرید.