استان قزوین از نظر جغرافیایی یکی از جذاب‌ترین استان‌های کشورمان است که از یک سو به دشت می‌رسد و از سوی دیگر به کوه‌های البرز. استانی با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیار که فاصله‌ی کم آن از تهران، باعث شده به مقصدی عالی برای پایتخت‌نشینان تبدیل شود.
تاریخچه
نشانه‌هایی مبنی سکونت انسان در منطقه‌ی قزوین در هزاره‌های چهارم و پنجم پیش از میلاد وجود دارد. در برخی از منابع آمده است که قزوین بخشی از قلمروی حکومت مادها بوده است. اما با این حال تاریخ ساخت شهر قزوین به دوران ساسانی و زمان شاپور ذوالاکتاف بازمی‌گردد. در آن زمان قزوین موقعیتی نظامی داشت، اما به مرور گسترش پیدا کرد و هسته‌ی اصلی شهر قزوین شکل گرفت.
منطقه‌ی قزوین تا سال ۱۳۷۳ بخشی از استان زنجان بود و پس از آن به استان تهران ملحق شد. اما پس از سه سال و در سال ۱۳۷۶ از استان تهران هم جدا شد و استان قزوین تشکیل شد.
جغرافیا
استان قزوین از شمال به رشته کوه‌های البرز می‌رسد و با استان‌های گیلان و مازندران همسایه است. این استان از سمت شرق به استان البرز می‌رسد و استان زنجان در غرب آن واقع شده است. استان‌های همدان و مرکزی نیز همسایه‌های جنوبی قزوین هستند.
در بخش‌های شمالی استان قزوین که به رشته کوه البرز می‌رسد قلل مرتفعی جای گرفته‌اند که ارتفاع برخی از آنها تا ۴۲۰۰ متر می‌رسد.
آب و هوا
با توجه به تفاوت ارتفاع و موقعیت جغرافیایی بخش‌های مختلف قزوین، شرایط آب‌وهوایی نیز در شهرهای این استان متفاوت است. در بخش‌های شمالی و ارتفاعات جنوب غربی استان شاهد آب‌وهوای سرد کوهستانی هستیم. در دامنه‌ها و کوهپایه‌ها اما هوا معتدل‌تر است و در دشت‌ها آب‌وهوایی خشک تا نیمه خشک حکم‌فرماست. در بخش‌هایی از استان قزوین، مانند طارُم و دره‌ی شاهرود، حتی نشانه‌های آب‌وهوای مرطوب گرمسیری حس می‌شود.
استان قزوین زمستان‌های سردی دارد، اما در فصل تابستان هوا نسبتا معتدل است. بهترین زمان برای سفر به قزوین را می‌توان بهار دانست؛ یعنی زمانی که دشت‌ها و تپه‌ها سرسبز و باطراوت‌اند و هنوز گرما به سراغ‌شان نرفته است. تابستان‌گذرانی در ارتفاعات استان، یک انتخاب خوب است.
البته اگر اهل شهرگردی باشید، شهر قزوین می‌تواند در تمام سال میزبان شایسته‌ای برای شما باشد.
شهر قزوین
قزوین در دوران صفویه برای مدتی پایتخت ایران بوده است. شهری که خیابان سپه، اولین خیابان مدرن ایران در مرکز آن خودنمایی می‌کند.
سرای سعدالسلطنه که در مرکز شهر قزوین واقع شده، بزرگ‌ترین کاروانسرای شهری ایران است که پس از بازسازی و مرمت به جاذبه‌ای گردشگری و همچنین بازاری برای خرید تبدیل شده است. علاوه بر فروشگاه‌های سوغات و صنایع دستی چندین کافه و رستوران نیز در سرای سعدالسلطنه فعالیت می‌کنند. بخش‌هایی از سرای سعدالسلطنه به بازار قدیمی قزوین نیز راه دارد.
کاخ چهل ستون یا عمارت کلاه فرنگی قزوین یادگاری از صفویان است. بر اساس بیشتر منابع تاریخی این بنا به دستور شاه تهماسب ساخته شده است. مجموعه‌ای از آثار نفیس خوشنویسی، همچون آثار میر عماد قزوینی، در این بنا در معرض دید عموم قرار گرفته است. سازی به نام فرش یکی دیگر از دیدنی‌هایی است که در کاخ چهل ستون جای گرفته است. اثری شبیه به دار قالی که البته یک ساز تمام و کمال است.
مسجد جامع قزوین یا مسجد عتیق یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران است. بر اساس برخی منابع هارون‌الرشید در سال ۱۹۲ هجری قمری بنای اولیه‌ی این مسجد را بنا کرده است. اما از آن زمان تاکنون تغییرات زیادی در مسجد صورت گرفته و گسترش آن تا صدها سال بعد نیز ادامه داشته است.
کلیسای کوچک کانتور که یادگاری از روس‌ها از زمان جنگ جهانی دوم است از دیگر جاذبه‌های این شهر است. خانه و حسینیه‌ی امینی‌ها را هم می‌توان جزء زیباترین حسینیه‌های ایران دانست.
گراندهتل و عمارت سردار مُفَخَم از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهر قزوین هستند.
کوهستان الموت
منطقه‌ی الموت در شمال قزوین یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این استان است که ترکیبی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی را در خود جای داده است.
دریاچه‌ی اُوان که در فاصله‌ی حدودا ۲۵ کیلومتری رجایی دشت قرار دارد از دیدنی‌های مشهور الموت است که در فهرست آثار طبیعی ملی ایران نیز ثبت شده است. با ادامه‌ی جاده‌ی الموت به روستای گازُرخان خواهید رسید که میزبان قلعه‌ی الموت است. دژی باشکوه که با نام قلعه‌ی حسن صباح نیز شناخته می‌شود و یکی از مراکز اصلی اسماعیلیان بوده است. بقایای قلعه‌ی لَمبسَر نیز در منطقه‌ی الموت و در نزدیکی روستای رازمیان قرار دارد.
در بخش‌های شمالی الموت و در مرز استان‌های گیلان و مازندران به کوه‌های البرز خواهید رسید که مسیرهای کوهنوردی جذابی را می‌توان در آنها یافت. مسیر کوهستان سیالان که از الموت آغاز و به دشت دریاسر ختم می‌شود یکی از این مسیرهای جذاب و چالش‌برانگیز است برای کوهنوردان است.
تاکستان
تاکستان یکی از تاریخی‌ترین شهرهای استان قزوین است که سابقه‌ی سکونت انسان در آن به دوره‌های قبل از اسلام بازمی‌گردد. بر اساس شواهد و بررسی‌های باستان‌شانسی در تپه‌ی باستانی خُله‌کوه ایجاد هسته‌ی اولیه‌ی شهر به ۷۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد.
بقعه پیر و امامزاده کمال از جاذبه‌های گردشگری شهرستان تاکستان هستند.
اقامت‌گاه‌ها
چندین هتل با قیمت‌های مختلف در شهر قزوین وجود دارد که هتل مرمر گران‌قمیت‌ترین آنهاست. خانه‌ی بهروزی قزوین نیز اقامت‌گاهی با معماری سنتی است که به زیبایی مرمت و بازسازی شده است.
در روستای گازرخان در منطقه‌ی الموت نیز می‌توانید در خانه‌های محلی مردم روستا و اقامت‌گاه‌هایی که به منظور اسکان مسافران ساخته شده‌اند اقامت کنید. اقامتگاههای بوم‌گردی یوسف رسولی الموتی، کلبه توریست، آله الموت، قلعه عقاب‌ها، زر آباد و پرچکوه از اقامتگاههای بوم‌گردی منطقه‌ی الموت هستند.
رستوران‌ها
رستوران‌های نمونه و اقبالی از بهترین رستوران‌های شهر قزوین هستند که گاهی برای ورود به آنها باید در صف انتظار ایستاد. رستوران مدیترانه از دیگر رستوران‌های شهر قزوین است که منویی متفاوت دارد و غذاهای لبنانی در آن سرو می‌شود.
غذاهای محلی
قیمه نثار بدون شک معروف‌ترین غذای محلی استان قزوین است. غذایی خوشمزه که برنج، گوشت، خلال بادام و خلال پسته تعدادی از مواد اولیه‌اش هستند. کوکوی شیرین قزوینی دیگر غذای محلی این استان است که چیزی شبیه به کوکوی سیب زمینی معمولی است، با این تفاوت که شکر و گلاب هم به آن اضافه می‌شود.
دیماج یا دگماژ هم غذای جذابی است که با تکه‌های نان لواش، پنیر، گردو، سبزی، خیار، پیاز داغ و زردچوبه تهیه می‌شود. مشکوفی هم دسر خوشمزه‌ی قزوینی‌هاست.
سوغات
شیرینی‌های متنوع و خوش‌طعم جزء جذاب‌ترین سوغاتی‌های قزوین هستند. باقلوای قزوین، نان قندی و نان چایی تنها نمونه‌هایی از شیرینی‌جات قزوین هستند.
با توجه به آب‌وهوای خوب این استان محصولات کشاورزی قزوین از کیفیت بالایی برخوردارند و با توجه به فصل می‌توان میوه‌های مختلفی را نیز از این استان به عنوان سوغاتی تهیه کرد.
صنایع دستی
فرش و گلیم در فروشگاه‌های صنایع دستی قزوین به وفور یافت می‌شوند. منجوق‌دوزی (نم نم دوزی) و موج بافی دو نمونه‌ی دیگر از صنایع دستی این استان هستند. موج پارچه‌ای است که از آن در ساخت پتو، پشتی، رویه‌ی کرسی و سجاده استفاده می‌شود.
پن‌بافی یکی دیگر از صنایع دستی استان قزوین است که در تزیین لباس‌ها؛ مثل دور یقه، لبه‌ی دامن یا آستین و یا کمربند از آن استفاده می‌شود.
آداب و رسوم
یکی از آیین‌های مردم قزوین پنجاه‌به‌در است. در پنجاهمین روز سال نو مردم قزوین به مصلایی در میان باغ‌های شهر می‌روند و نماز باران می‌خوانند و روز خود را به شادی در دامان طبیعت می‌گذرانند.
جشن انار از دیگر مراسم بخش‌هایی از استان قزوین است. در این مراسم مردم در روز معینی به همراه هم به مزارع انار می‌روند و با ساز و آواز به برداشت انار مشغول می‌شوند. مراسم مشابهی با نام جشن فندق نیز در منطقه‌ی الموت برگزار می‌شود. در جشن فندق دخترانی که به تازگی نامزد شده‌اند برای همسران‌شان گردنبندی از هسته‌ی فندق درست می‌کنند و به همسر خود هدیه می‌دهند.
آیین‌های مشابه دیگری نیز در استان قزوین برگزار می‌شود که از میان آنها می‌توان به جشن گندم، جشن انگور و جشن زیتون اشاره کرد.
