سنگ ­تراشی که به آن حکاکی روی سنگ نیز می­ گویند عبارت است از ساخت فرآورده­ هایی که ماده­ ی اولیه آن را انواع سنگ تشکیل می ­دهد. سنگ ­تراشی در ایران قرن ­ها قبل از میلاد مسیح، با تهیه­ لوازمی جهت شکار حیوانات و وسایل اولیه­ ی زندگی آغاز شده و به ­تدریج به اوج رونق و شکوفائی خود رسیده است. کشفیات باستانی از جمله اشیائی که از حفاری­ های تپه یحیی واقع در کرمان به­ دست آمده موید آن است که پیشینه این صنعت به 4500 سال پیش از میلاد می­ رسد، کشف این ظروف نشانگر آن است که در آن ایام تراش اشیا مختلف خواه مصرفی یا تزئینی از سنگ سبز در کرمان رواج داشته است و امروزه هنوز هم این نوع سنگ استخراج و به مشهد فرستاده می­ شود.

سنگ­های مورد استفاده در ساخت اینگونه محصولات عبارتند از فیروزه، مرمر، یشم، سنگ سیاه و غیره. در آثار هنری ایران، آثار سنگ ­تراشی به­ جز تخت ­جمشید و نقش ­برجسته ­ها ( نقش رستم، طاق بستان و امثالهم) بیشتر به ساخت ظروف سنگی پرداخته شده است. از هفت ­هزار سال پیش تاکنون از انواع سنگ به ­ویژه سنگ میکا برای تهیه ­­­ی ظروف آشپزخانه به ­شکل دیگ و ظروف دیگر استفاده می ­شود. سنگ میکا که دارای مقادیر زیادی ترکیبات آهنی است بسیار نرم بوده و به­ راحتی قابلیت تراش و شکل­ پذیری دارد و از ویژگی مهم دیگرش آن است که هر­چه بیشتر حرارت ببیند مستحکم­ تر و مقاوم ­تر می ­شود. با هنر سنگ ­تراشی انواع ظروف، پایه­ چراغ، قاب عکس، مهره شطرنج، گلدان، قندان و انواع لوازم تزیینی- کاربردی ساخته می ­شود. ابزار کار سنگ ­تراشان انواع قلم و چکش و دستگاه خراطی سنگ است. مراکز مهم سنگ­ تراشی عبارتند از مشهد، شهرری، قم و کرمان. سنگ ­تراشان، امروزه، سنگ خام را گرفته و آن را به قطعات مورد­نظر تقسیم می­ کند. قسمت­ های اضافی را با قلم و چکش درآورده و توسط قلم­ های کوچکتر پرداخت می­ کند سپس از قلم­شانه (که لبه ­ی آن مانند شانه است) استفاده کرده و سرانجام برای سرعت بخشیدن به  ­کار با دستگاهی شبیه به اره­ های چوب­ بُری برقی، رویه­ی سنگ را صیقل داده و پرداخت می­ کند. در مشهد ظرف­ ها را روغن­ مالی و تقریبا سیاه می­ کنند. آنگاه با کنده­ کاری با قلم­ های حکاکی (اسگرافیت) نقوشی مانند گل و بوته، خطوط هندسی، چهره، صحنه شکار و ابیات شاعران معروف را بر آن می­ کَنند. این نقش­اندازی خود مراحل گوناگونی دارد که عبارتند از طرح ­اندازی، زمینه­ برداری و سایه ­زدن.