کمال‌الدین ابوالعطا محمود بن علی کرمانی، متخلص به خواجو عارف بزرگ و شاعر قرن هشتم هجری ایران است. خواجو در پایان مثنوی گل و نوروز‌اش، ولادت خود را در بیستم ماه ذوالحجه‌ی سال 689 هجری قمری ذکر کرده است. خانواده‌ی او از بزرگ زادگان کرمان بودند. او همانند ادبای زمانش از اکثر علوم مطلع بود و در بعضی از آنها مانند نجوم تخصص داشت. خواجو بعد از گذر از دوران کودکی و نوجوانی به مناطق بسیاری از جمله حجاز، شام، بیت‌المقدس، عراق عجم، عراق عرب، مصر، فارس و بعضی بنادر خلیج فارس سفر کرد. وی در سال 732 مثنوی همای و همایون را در بغداد تالیف کرد او قصد داشت این دیوان را به سلطان ابوسعید (پادشاه ایلخانی) و وزیرش غیاث‌الدین تقدیم کند اما هنگامی که در سال 736 به ایران بازگشت سلطان ابوسعید درگذشته بود.
پس از این حوادث، خواجو اشعاری در هجو تبریز سرود و به‌سوی فارس رهسپار شد. از میان معاصران خواجو، حافظ از همه مهم‌تر است برای اینکه بین این دو استاد بزرگ همزمان ارتباط نزدیک وجود داشت. خواجو به سال و تجربه‌ی شاعری برحافظ تقدم داشت در مدتی که مقیم شیراز بود بر اندیشه‌ی حافظ تاثیر گذاشته بود. به‌همین علت است که در دیوان گرانقدر حافظ ابیات بسیاری را می‌بینیم که تاثیر از غزل‌های خواجو سروده شده و یا در بعضی موارد از اشعار او اقتباس کرده است. مثلا آنجا که خواجو می‌سراید " گر شدیم از باده بدنام جهان تدبیر چیست/ همچنین رفتست در عهد ازل تقدیر ما، و حافظ به تاسی از او سروده در خرابات طریقت ما به هم منزل شویم/ کاین چنین رفته است در عهد ازل تقدیر ما. که از این قبیل ابیات در دیوان حافظ شیرازی بسیار است. خواجو در میان هم عصرانش به نخل‌بند ملقب شده بود و این لقب به‌دلیل تزیین الفاظ و تحسین عبارات به او داده شده است. مظفر هروی از شاعران هم‌عصر خواجو او را نقاشک کرمان خوانده است و بر این اساس برخی پژوهشگران عقیده دارند که پیشه‌ی خواجو طراحی نقشهای قالی بوده است.
آثار ادبی این شاعر بزرگ متعدد و کلیات او مفصل است. مجموعه‌ی ابیاتش در حدود چهل‌وچهار هزار بیت است. این ابیات عبارتند از دیوان قصائد، غزلیات، مقطعات، ترجیعات، ترکیبات، رباعیات و شش مثنوی به نام‌های سام‌نامه (منظومه‌ای حماسی)، همای وهمایون (مثنوی عاشقانه)، گل و نوروز (منظومه‌ای عاشقانه)، روضه‌الانوار، کمال‌نامه (منظومه‌ای عرفانی) و گوهر‌نامه. خواجو در سال 750 هجری قمری بدرود حیات گفت و در تنگ الله اکبر شیراز در نزدیکی دروازه قرآن به خاک سپرده شد.
