گنبد نمکی جاشک

«گنبد نمکی جاشک» کوهی نمکی است که در بخش شمالی کوه جاشک با بلندای 1350 متر، در انتهای جنوبیِ رشته کوه زاگرس قرار دارد. این گنبد نمکی 12 کیلومتر درازا، 4.5 کیلومتر پهنا و گستره­ای نزدیک به 3650 هکتار دارد.

گنبد نمکی جاشک در میان دو بخش «بردخون» و «کاکی» میان شهرستان‌های «دیر» و «دشتی» قرار دارد. این گنبد نمکی در 144 کیلومتری جنوب شرقی بندر «بوشهر» و 60 کیلومتری شهر «خورموج» و فاصله‎ای 15 کیلومتری از شهر «کاکی»، در استان «بوشهر» واقع شده است.

روستای «جاشک» در شمال و روستای «گنخک» نیز در شرق این گنبد نمکی است. اما این گنبد تنها یکی از 114 گنبد نمکی در جنوب ایران است. گنبد نمکی جاشک در 600 میلیون سال پیش در پایان دوره­ زمین‎شناختی «پرکامبرین» تشکیل شده و یک نشان سنگواره­ای به حساب می‎آید.

گنبد نمکی جاشک سپید رنگ است، به گونه­ای که در شرق جاده­ «کنگان» به بوشهر همچون کوهی برفی نمایان است. بخش­هایی دیگر از این گنبد نمکی در پایین دستِ کوه همچنین رگه­هایی نارنجی، زرد، سرخ و خاکستری دارد که نشان از آمیختگی عناصر فلزی دارد. به همین سبب «نمک رنگین» هم خوانده می­شوند. سپیدی گنبد نمکی جاشک چنان درخشان است که در تصویری از آسمان­پیمای ناسا در سال 2006 از یک ایستگاه جهانی نیز پیداست.

در این گنبد، یخچال­هایی نمکی در بخش شرقی آن نمایان هستند. اگرچه آن‎ها در دمای جنوب ایران واقعاً یخچال نیستند، اما با یخچال­ها همانندی دارند. همچنین باید از آبشارهای زیبا و نمکی در گنبد خاشک یاد کرد که در بخش­هایی از سال، بیشتر در بهار و تابستان بلورهای نمکی بزرگ در آن نمایان می­شود. این آبشارها نیز همچون یخچال­ها در واقع آبشار نیستند، بلکه نمک روان هستند. فرسایش آبی در سراسر گنبد نمکی جاسک به گونه­های شگفت‎انگیزی نموادر می­شود، یکی از این نمونه فرسایش­ها اشکفت­های نمکی در گوشه و کنار گنبد هستند که با آب شدن رسوبات نمکی در آن رخنه کرده­اند.

نمونه­ای دیگر از فرسایش آبی، ستون­هایی است که «تخت دیو» نامیده شده­اند. تخت دیو افسانه­هایی بومی را پیرامون گنبد نمکی خاشک گرد آورده است. همچنین دره­ «گل کلم» که نارنجی و سفید است نمودی دیگر دارد. این نام برای همانندی گلوله­های بلورین نمک در چشمه­های آب شور به آن داده شده است.

پوشش جانوری گنبد نمکی جاشک دارای کل و بز، روباه، شغال وکفتار و پرندگانی چون باقرقره، کبک، تیهو، زنبورخور، پرستو، بادخورک، گنجشک و سهره و گونه­هایی از خزندگان است.

پوشش گیاهی آن نیز در بخش­هایی شامل گون، گیشدارا، قیج است و کمی دورتر نیز درختچه‌هایی چون کنار، اشک و بادام‌ کوهی و گل‌ سنگ هستند.