طبس را شاید بیشتر با مناطق کویریاش بشناسید، اما در این شهرستان وسیع جاذبههای گردشگری جذابی وجود دارد که دنیایی از طراوت را در خود جای دادهاند. چشمه مرتضی علی یکی از این مناطق در شهر طبس است.
مهمترین ویژگی چشمه مرتضی علی، جریان آب سرد و گرم در کنار هم است. به طوری که در یک طرف تنگه، آب گرم جاری است و در سمت دیگر آن آب سرد. اختلاف دمایی که با قرار دادن پای خود در آب میتوانید به راحتی آن را حس کنید. تفاوت غلظت آب گرم و سرد باعث میشود که این دو جریان آب به موازات هم و در مسیری نسبتا طولانی پیش بروند و مخلوط نشوند.
در مسیر این چشمه و در دل دره، رودخانهای وجود دارد که به آن سردر میگویند. درهای که رودخانه در آن جاری است نیز به کال سردر معروف است.
در مسیر کال سردر و در صخرههای این دره حفرههایی دیده میشوند که به آنها خانه گبر میگویند. برخی بر این باورند که از این حفرهها به عنوان سکونتگاه استفاده میشده و با تونل به یکدیگر مربوط بودهاند. هر چند که نظرات گوناگونی دربارهی کاربرد این حفرهها وجود دارد.
شگفتیهای این دره کماکان ادامه دارد و با پیمودن ادامهی مسیر به بند عباسی خواهید رسید. بند عباسی سدی نازک است که در دوران صفویان و به دستور شاه عباس ساخته شده است. سد شاه عباسی با عرض تاج یک متر نازکترین سد جهان بوده است. در بخشهایی از دیواره این سد، کندهکاریهایی دیده میشود که به عقیدهی برخی نمادی از فرشتگان نگهبان آب هستند.
بهترین زمان برای سفر به طبس و اطراف آن، فصل پاییز است. در بهار معمولا جریان آب در چشمهها بالاست و در تابستان هوا تا حد زیادی گرم میشود. هر چند که شاید سردی آب و گرمای هوا تضاد خوبی را برای سفر به این منطقه ایجاد کند، اما با این وجود شهر طبس در فصل تابستان هوای بسیار گرمی دارد.
برای سفر به چشمه مرتضی علی و سد شاه عباسی باید از طبس به سمت روستای خرو حرکت کنید. فاصلهی این روستا از شهر طبس حدود ۳۰ کیلومتر است. در ادامه و برای رسیدن به چشمه و کال سردر مسیر کوتاهی پیش روی شماست که میتوان آن را با ماشین طی کرد.