گره چینی ((تهران))

گره چینی ((تهران))

گره چینی ((تهران))

37

یکی از هنر­های سنتی، تزیینی و کاربردی ایران گره­ چینی نام دارد که از چیدمان قطعات برش­ خورده‌ی چوب بر ­اساس طرح­ های هندسی بر­ روی سطح موردنظر ایجاد می­ شود؛ گره ­های هندسی و تکرارشونده به­ طور هماهنگ و زیبا جز لاینفک این هنر به­ حساب می­ آید. در مورد پیشینه‌ی این هنر نظر قاطعی نمی ­توان داد اما برخی آغاز آن را به­ دوره‌ی سلجوقیان و دوران اوج گره ­چینی را به­ دوران صفویان نسبت می­ دهند و اصفهان را خاستگاه این هنر می­ دانند. در هنر گره­ چینی از رنگ­ های خود­رنگ چوب استفاده می ­شود.

بهترین چوب برای گره چینی طبق نظر استادان این فن چوب چنار است، هر چند از چوب­ های گردو، راش، توت، بادام، سنجد، آزاد، گلابی و عناب نیز برای ساخت سازه­ های گره­ چینی از جمله درب اماکن مقدس، مَنبَر، درب و پنجره، قاب عکس، تابلو، پاراوان، رویه‌ی میز و اشیای کاربردی زیبا نیز استفاده می ­شود.

گره ­ها در این هنر بر هفت نوع­ اند: گره تٌند، گره کٌند، گره شٌل، گره کُند و شُل، گره پیلی و گره درودگری که هر کدام از آنها طرح و زمینه­ های بسیار دارند. انواع گره­ چینی نیز بر سه نوع است: 1- گره­ چینی تمام چوب؛ 2- گره ­چینی مشبک و 3- گره ­چینی اُرسی.

پنجره ­های گره­ چینی که در آن شیشه­ های رنگی تعبیه شده باشد از زیبایی خاصی برخوردار است و اصطلاحاً به آن "ارسی" می­گویند که نوعی پنجره‌ی چوبی رایج در دوره‌ی زندیه و قاجاریه بوده و از نظر هنری بسیار حائز اهمیت است. گره ­ها در هنر گره­ چینی اتصالات کوچکی از چوب هستند که به­ صورت زبان ه­ای به ­یکدیگر قفل می­ شوند و نقش ­های زیبایی را خلق می ­کنند و هر چه ظریف ­تر باشند از نظر هنری ارزش بیشتری دارند. استفاده از فاق و زبانه، حتی در کوچک ترین چفت و بست­ ها، سبب استحکام و دوام آنها در شرایط اقلیمی متفاوت می ­شود.

از این روست که امروزه در بسیاری از بناهای تاریخی شاهد آثاری از هنر گره­ چینی چوب هستیم. از بهترین نمونه­ های گره ­چینی در ایران می­ توان عمارت چهلستون، هشت بهشت، خانه­ های تاریخی نظیر خانه اعلم و شیخ الاسلام در اصفهان و تعدادی از خانه ­های تاریخی کاشان همچون خانه‌ی طباطبائی ­ها، خانه عباسیان، خانه بروجردی­ ها، کاخ گلستان و تعدادی دیگر از این قبیل خانه­ ها در یزد، تهران و سایر شهرهای قدیمی ایران را نام برد. امروزه در تهران کارگا­های فعال گره­ چینی دایر است.


افزودن دیدگاه جدید