کله پاچه یکی از غذاهای مورد علاقه ی ایرانیان است که معمولاً در رستوران های خاصی به نام کله پزی یا طباخی سِرو می شود. کله پاچه علاوه بر طباخی ها در خانه های ایرانی نیز طبخ می شود. این غذای سنتی در خاورمیانه و قفقاز جنوبی نیز با روش یکسانی طبخ می شود. کله پاچه در ایران و ترکیه با نام «کله پاچه»، در کشورهای عربی «پاچه» و در ارمنستان، آذربایجان و گرجستان «خاش» نامیده می شود.
یک «دَست» (واحد شمارش) کله پاچه متشکل از سَر(کله) گوسفند شامل قسمت های مختلفی همچون گوشت، زبان، مغز، بناگوش، چشم و صورت و همچنین قسمت پایینی چهار دست و پای گوسفند (پاچه) است. در طبخ این غذا معمولاً از پیاز، نخود و انواع ادویه (نمک، زردچوبه و فلفل) نیز استفاده می شود. کله پاچه غذایی دیرپز است. این غذا با حرارت ملایمی طبخ می شود و پس از گذشت12 ساعت آن را از روی اجاق برمی دارند و صبر می کنند تا کمی سرد شود. سپس چربی روی آن را کامل جدا می کنند و قسمت های قابل خوردن را در ظرف ریخته و استخوان ها و ضایعات را قبل از سرو جدا می کنند. معمولا آب این غذا به عنوان پیش غذا با نان میل می شود. مصرف نارنج ولیموی تازه همراه این غذا علاوه بر ایجاد طعم دلچسب، به دلیل داشتن آنتی اکسیدان توصیه می شود.
کله پاچه را علاوه بر مواقع عادی، در مواقعی چون اعیاد و مناسبات شاد و یا مراسم عزاداری نیز پس از قربانی کردن گوسفند طبخ می کنند. مصرف این غذا در تابستان و در نواحی گرمسیری برای انسان سنگین است و اغلب مصرف آن درفصول سرد سال توصیه می شود. بهتر است کله پاچه به عنوان وعده ی اصلی نهار خورده شود و مصرف آن در وعده ی شام معمولا مناسب نیست. این غذا با وجود دارا بودن پروتئین و ویتامین های بسیار، سرشار از کلسترول و اسیدهای چرب نیز است که خوردن آن برای تمامی افراد توصیه نمی شود.