عمارت کوشک تهران

بعضی از خانه‌ها چنان معماری چشمگیری دارند که به اثر هنری تبدیل می‌شوند؛ مانند عمارت کوشک تهران که به خانه شقاقی هم معروف است.

اگر میدان فردوسی را به‌سمت شرق ادامه دهید، در خیابان انقلاب به امیرسلیمانی می‌رسید. در امیرسلیمانی تابلوی کوچه‌ مهنا را پیدا کنید. البته این کوچه را بیشتر به نام کوشک می‌شناسند. نبش کوچه کوشک، عمارت زیبایی وجود دارد که چشم از دیدنش سیر نمی‌‌شود.

از خیابان فردوسی هم می‌توانید به‌سمت خیابان جمهوری راه‌تان را ادامه دهید، وارد خیابان تقوی شوید و عمارت را نبش کوچه کوشک پیدا کنید.

عمر خانه شقاقی به اوایل دوره پهلوی اول می‌رسد. معماری آن باوجود نشانه‌های معماری ایرانی، از سبک اروپایی الهام گرفته است. حسین شقاقی بعد از بازگشت از آلمان به ایران و تصمیم به ماندن در کشور، در حدود سال ۱۳۰۹ شروع به ساخت این خانه کرد و نام کوشک را بر آن گذاشت.

حسین شقاقی مدتی مدیرکل وزارت راه و ساختمان بود. قبل از سال ۱۳۵۷ حسین شقایقی این خانه را به شرکتی خارجی به نام ماندالا و کندلیس فروخت. به همین دلیل هم هست که بعضی‌ها عمارت کوشک را به نام خانه ماندالا می‌شناسند. این شرکت کوشک را در رهن بانک گذاشته بود. پس از انقلاب، شرکت‌های طلبکار خانه را تصرف کردند تا بالاخره در ۱۳۶۴ سازمان میراث فرهنگی، کوشک تهران را خرید.

هم‌اکنون مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در این خانه مستقر است. این مرکز زیر نظر یونسکو کار می‌کند. خانه شقاقی در سال ۱۳۷۵ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

عمارت در میان فضای سبز قرار گرفته، پلان آن بیضی شکل است و نمای بیرونی بسیار چشمگیری دارد. نمای آن با آجرکاری، گچ‌بری، سنگ‌کاری و کاشی‌کاری تزئین شده است. چند پلکان پهن محوطه را به ورودی ساختمان وصل می‌کند.

عمارت کوشک شامل زیرزمین، هم‌کف، طبقه‌ی اول و کلاه‌فرنگی است، و ۶ اتاق خواب، یک اتاق کار و پنج تالار دارد. نکته‌ی جالب این خانه، آشپزخانه‌ی مدرنش بوده که فر در آن طراحی شده بود، فر زغال‌سنگی همراه با مخزن آب گرم. کنار آشپزخانه آب انبار قرار داشته. احتمالا آشپزی در آشپزخانه‌ی این عمارت در زمان خودش تجربه‌ی جالبی بوده است. با همه این زیبایی‌ها، متاسفانه این خانه بازدید عمومی ندارد.

خانه‌ی دیگری در خیابان سعدی شمالی، خیابان هدایت وجود دارد که آن نیز به نام خانه شقاقی معروف است. این خانه شقاقی معماری به سبک پهلوی اول دارد، با ستون‌های بلند و نمای سفیدی که به سقف شیروانی می‌رسد. این‌ محل به دکتر سیاوش شقاقی، فرزند حسین شقاقی تعلق داشته و اکنون در آن موزه نقاشی پشت شیشه برپاست.