جاجیم یکی از قدیمیترین پارچههای دستبافت ایران است که به طور معمول دارای طرحهای راه راه، لوزیلوزی، کنگرهای و پلکانی است. این دستبافته که تارنما محسوب میشود هنوز در بسیاری از مناطق روستایی و عشایری ایران رواج دارد. تفاوت در ترکیب رنگ، ظرافت نخ و نقوش و تنوع استفاده از مادۀ اولیه جاجیم نه تنها سبب تنوع این دستبافت در نقاط مختلف کشور شده بلکه سبب تنوع موارد کاربرد آن نیز شده است.محصولات مصرفی نظیر زیرانداز، سجاده، پادری، رومیزی، روی تختی، رویه کرسی، رویه مبل از این دست هستند. همچنین جاجیم در تولید برخی محصولات مثل کیف در بعضی محصولات در تلفیق با چرم مورد استفاده قرار میگیرد. تار و پودهای جاجیم از نخ پشمی است و گاه نیز برای چلّه (تار) از نخ ابریشم استفاده میکنند. در مواردی نیز از نخ پنبهای تنها در پود نازک که دیده نمیشود استفاده میکنند. رنگ این نخ پنبه نیز عموماً خاکستری رنگ با مشکی است. روش بافت جاجیم به این صورت است که ابتدا چهل نخ تار (چله) مورد نظر را در محیطی باز دراز میکنند یا به اصطلاح چله دوانی میکنند. پس از آن با استفاده از تیرک ، وسط چله را سر پا کرده و تعدادی از تارها را جدا مینمایند، سپس شروع به بافت میکنند. جاجیمها را به صورت نوارهایی باریک به طول ١٠ الی ١٥ متر و عرض ١٥ تا ٢٥ متر میبافند سپس این دستبافت را به قطعاتی با طول مناسب میبرند و با کنار هم دوختن این قطعات ابعاد مورد نظر خود را به صورت سطحی یکپارچه تولید میکنند.
منابع:
مصطفی رستمی، مطهره سیرادقی کیساری و سید حمزه کاظمی، 1403، آلاشت شهر گلیمهای رنگارنگ، انتشارات دانشگاه مازندران. ص 68.
دستبافتهای عشایری و روستایی فارس. مؤلفان: سیروس پرهام، سیاوش آزادی. ناشر: امیرکبیر، جلد دوم، ص 39.
مدخل جاجیم در دائره المعارف بزرگ اسلامی https://www.cgie.org.ir/fa/article/240455
https://www.chtn.ir/news/14000421534862
https://www.chtn.ir/news/14020213181383