تقریبا در هر خانه ای یک دسته آفتاب گردان کمرخم کرده و درختان گردو و گلابی پربارتر از درختان دیگر هستند. مردم محلی می گویند به خاطر زیبایی هایی که «مراء» در منطقه دماوند دارد، به آن لقب پاریس کوچولوی دماوند را داده اند.
«مراء» روستایی در دشت های رشته کوه های البرز است. در کنار باغ های پربار، تمشک های ترش و شیرین و سیاه و قرمزی هم دارد که بیشترشان زیر نور خورشید خشک شده اند. در کنار رودخانه ای که سرچشمه آن رشته کوه های البرز است، درختان زالزالک و ازگیل رشد کرده و جان گرفته اند. مردم محلی از این میوه ها در زمستان استفاده می کنند.
کوچه باغ های دِه را باید پیاده قدم زد تا بعد از عبور از کوچه «باغ آلو» که گفته می شود زمانی باغی پر از درختان آلوچه بوده، پای رودخانه رسید. با کمی پیاده روی در حاشیه رودخانه ، آبشار«مراء» را هم می توان دید. کمی بالاتر از آبشار، رودخانه گودتر است. کودکان قدیم دِه که حالا ریش سپید کرده اند، می گویند: «زمانی با چیدن سنگ، آب را در همان گودی زندانی می کردیم تا بتوانیم تنی به آب بزنیم ». آنها تابستان را با شیرجه زدن در آب رودخانه و چشیدن طعم انگور و زالزلک می گذراندند.
به گفته مردم محلی، «مراء» یک قلعه و حمام تاریخی هم دارد. چند سال پیش سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری حمام تاریخی را نیمه کاره مرمت کرده است. در قبرستان دِه نیز بقاع دو امامزاده معروف به امامزاده دوبرادران یا امامزاده دوبرار وجود دارد که گفته می شود قدمت آنها به دوره ایلخانی و تیموری می رسد.
می گویند این روستا حدود 800 نفر جمعیت دارد که 90 درصد آنها تهرانی هستند و معمولا آخر هفته خود را آنجا می گذرانند. مردم محلی زمین هایشان را فروخته اند و تهرانی ها نیز به بی رحمانه ترین شکل ممکن ویلا سازی کرده اند. گران ترین ویلای روستا را که حدود چهار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود، شهری‌ها بالا برده اند. در برخی نقطه ها هم به کوه ها رحم نکرده اند و مصداق بارز کوه خواری به آنجا هم سرایت کرده است.
هنوز تعداد کمی از زنان قدیمی روستا، غذاهای محلی را می پزند. «ترخینه ترش» را با آلوچه درست می کنند که شبیه آش است. «خاشِل» را با آرد و آب درست می کنند، غذایی شبیه شیربرنج است که روی آن را با عصاره تمشک و بادمجان تزئین می کنند. «بیجیک» نوع دیگری از غذای محلی منطقه است که با سبزی های محلی، سیب زمینی و گندم پخته می شود که معمولا در زمستان ها استفاده می کنند. برای «ته چین گوشت» هم از قسمت گوشت چربی دار بره استفاده می کنند و بعد ازآغشته کردن گوشت با ادویه، پودر غوره فراوان و نمک، آن را با برنج و چشم بلبلی مخلوط کرده و به مدت چهار ساعت دم می گذارند.
گفته می شود «مراء» چشمه های زیادی هم داشته که با کندن چاه های عمیق بعد از ساخت و ساز ویلاها، خشک شده اند. پیش از این، مراء بهترین سیب های دماوند را داشته اما بعد از سودی که بار درختان گردو برایشان داشته، گردو را جایگزین درختان سیب و گلابی کرده اند. با آنکه «مراء» دستخوش تغییرات زیادی شده است اما هنوز هم زیباست و قدم زدن در کوچه باغ هایش حال آدم را خوب می کند.
