مدرسهی «چهارباغ» اصفهان از آثار تاریخی مهم نصف جهان است.در اصفهانِ افسونگر به هر سو که سر بگردانی، نگارینهای از نقش و رنگ و هنر چشمانت را مینوازد و زبانت را به تحسین و شگفتی وا میدارد. بخش بزرگی از این بناها در روزگار حکومت صفویان در دورانی که اصفهان پایتخت پرآوازهی ایران، به معماری و شهرسازی پرافتخارش شهره بوده، بنا نهاده شده است.
مدرسه چهارباغ با درختان سرو کهنسالی که بیش از ۳۰۰ سال از عمرشان میگذرد، کاشیکاریهای افسونگر، گنبد و منارهی سر بر آسمان افراشته، حوض زیبا و بی مانند و ظرایف اعجابانگیز معماری، آخرین بنای مذهبی، تاریخی دوران صفویه است که در آن طلاب علوم دینی به تحصیل مشغول بودهاند.
این بنای باشکوه که به نامهای «مدرسهی مادر شاه» و «مدرسه سلطانی» نیز شناخته میشود در خیابان چهارباغ اصفهان قرار گرفته و به همین دلیل، به این نام شناخته میشود.
بازارچهی شاهی که نمونهای ارزشمند از بازارهای عهد صفوی است در بخش شمالی این مدرسه و در ارتفاعی بالاتر از آن قرار گرفته که امروز از آن به نام بازار هنر یاد میشود. گفتهاند که مادرِ شاه سلطان حسین، آخرین شاه صفوی، این بازارچه را وقف مدرسه علمیه کرده بود تا طلاب بتوانند در هنگام تحصیل از عواید آن امرار معاش کنند و روزگار بگذرانند.
این بنا به گواه بسیاری از اسناد تاریخی هم مسجد و هم مدرسه بوده است که منبر مرمرین و گنبد فیروزهای آن به دلیل معماری و نقشهای زیبا، بسیار مشهور و پرآوزهاند.
«مدرسهی چهارباغ» همچنین به دلیل زیبایی خیرهکننده و تنوع کاشیکاریهایش مورد توجه و تحسین علاقهمندان به معماری اسلامی و بناهای تاریخی و باستانی قرار گرفته است.
این مدرسه از بیرون، سردر و منارهای بلند و باشکوه دارد که هفده طاقنما در دو طبقهی آجری گرداگرد آن را فرا گرفتهاند. درِ ورودی مدرسه با تزئیناتی از طلا و نقره، نمونهای از هنر جواهرآرایی و قلمزنی در معماری صفوی به شمار میآید.
در گرداگرد حیاط مدرسه ایوانهایی زیبا قراردارد که در میان آنها حجرههایی در دو طبقه قرار گرفته است. بیشتر این حجرهها که محل سکونت و خواب طلاب بوده است، نقش و نگارهایی یکسان و شبیه هم دارند.
مسجدِ مدرسه چهارباغ، محرابی کاشیکاری شده و منبری از سنگ مرمر با سنگتراشیهای زیبا دارد. در بالای محراب و در سراسر مدرسه کتیبههایی به خط نستعلیق به چشم میخورد که با آیات قرآن، احادیث و مدایح تزئین شدهاند.
پس از سال ۱۳۵۷، نام این مدرسه و کتابخانهی آن از «چهار باغ» به «مدرسهی علمیهی امام جعفر صادق» تغییر یافت و هماکنون نیز با همین نام، محلی برای آموزش و تربیت طلاب علوم دینی است.