قم، یکی از قدیمیترین شهرهای ایران است و امروز بعد از مشهد به عنوان دومین شهر بزرگ در زمینه گردشگری مذهبی شناخته میشود. بدون شک وجود حرم حضرت معصومه در این شهر، اصلیترین دلیل چنین جایگاهی است. اما در کنار حرم، بناهای تاریخی دیدنی دیگری نیز در قم وجود دارد که متاسفانه امکان بازدید برخی از آنها به صورت عادی وجود ندارد.
مدرسه علمیه جهانگیرخان یکی از این بناهاست که از بر طبق آثار ثبتی آن، از دوره صفویه برجای مانده است. این مدرسه در کنار مسجد جامع قم یا مسجد عتیق با معماری زیبایی ساخته شده است و از مکانهای کمترشناخته شده شهر است.
مدرسه جهانگیرخان که با نام مدرسه جانی خان نیز شناخته میشود در محله مسجد جمعه که در گذشته به خیابان دروازه ری معروف بوده، اکنون به عنوان یکی از حوزههای علیمه فعال کشور شناخته میشود.
ورودی مدرسه جانی خان قم درست در مقابل سردر ورودی مسجد جامع قم قرار گرفته است و دسترسی به آن از خیابان آذر امکانپذیر است.
در این محدوده شما همچنین میتوانید از بازار تاریخی قم و تیمچه معروف آن، آب انبار و محدوده شادقلی خان که بخشی از تپه باستانی شادقلی خان بوده و اکنون تبدیل به رستوران سنتی شده است، و همچنین خانه قدیمی و تاریخی یزدانپناه دیدن کنید.
در برخی منابع ذکر شده است که این بنا را یکی از حاکمان محلی ایلخانی به نام جانیخان احداث کرده است که هماو بانی احداث مسجد جامع قم نیز بوده است. البته اگر این فرضیه را قبول کنیم، قدمت این بنا به پیش از صفویه و حوالی سده هشتم هجری باز میگردد یعنی همان زمانی که مسجد نیز در کنار مدرسه ساخته شده است.
این مدرسه در عصر صفویه و تا دوران قاجار فعال و از رونق زیادی در میان عالمان و طلاب علوم دینی برخوردار بوده است. بر طبق اسناد موجود، در سال 1277هجری قمری که بنای مدرسه تخریب شده بود، میرزا نصراله گَرَکانی اقدام به تجدید بنای این مدرسه نمود و از آنجایی که موقوفات زیادی از طرف ناصرالدین شاه قاجار برای مدرسه گرفت، با نام مدرسه ناصری شهرت گرفت. این تجدید بنا تا سال 1287 به طول میانجامد و بنای فعلی، مربوط به همین زمان است. موقوفات این مدرسه با هدف هزینه برای تحصیل طلاب علوم دینی در نظر گرفته شده است. حتی از بخشی از محل درآمد این موقوفات، مدارس علمیه جدید ساخته شده است که یکی از مهمترین آنها زمین مربوط به مدرسه علمیه امام خمینی است که جهت تحصیل طلاب بینالمللی ساخته شده است.
مدرسه جهانگیرخان با شماره 1987 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.