از گذشته تا به حال، یزد محلی امن برای زرتشتیان ایران بوده است. وجود آتشکده و زیارتگاه‌های متعدد در جای جای این استان، نشانِ این ادعا است. یکی از این زیارتگاه‌ها، پیرنارکی است.
حدود یک ساعت که از یزد دور شوید، نزدیک مهریز در کوههای کم ارتفاع نارکی زیارتگاهی قرار دارد که به پیرنارکی معروف است. این زیارتگاه در دل کوه، بین دو دره به نامهای گیگون و زنجیر واقع شده و از سه طرف با کوه تیجنگ محاصره است.
بر طبق روایتها، داستان ساخت این زیارتگاه مربوط به یکی از دختران یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی است. در روایتها آمده است هنگام حمله اعراب مسلمان به ایران و تار و مار شدن خاندان سلطنتی، نازبانو دختر یزدگرد سوم به همراه یکی از ندیمههایش برای فرار از دست تعقیبکنندهها به کوههای یزد پناه میبرد. وی راه فراری نمییابد، از خدا کمک میخواهد، با صدای بلند پناه میجوید، به امر خدا کوه باز می‌شود، نازبانو و ندیمهاش در آن ناپدید و دوباره کوه بسته می‌شود و بعد از آن است که چشمه آبی در آن کوه میجوشد. سالها بعد مسافری از آن نقطه میگذرد و برای کمی دم گرفتن کنار چشمه میخوابد، در رویا شاهدخت را میبیند، نازبانو از وی میخواهد در این مکان زیارتگاهی بسازد. زیارتگاه ساخته می‌شود و از آن پس این مکان یکی از مهمترین زیارتگاه‌های زرتشتیان می‌شود.
امکان بازدید و زیارت هر روزه از این زیارتگاه که در دل کوه قرار دارد، وجود دارد اما در روزهای خاصی از سال زرتشتیان در این مکان دور هم جمع میشوند. این دورهمی علاوه بر نیایش و دعا و ثنا که در سایر زیارتگاه‌های زرتشتیان هم برگزار می‌شود، کارکرد دیگری نیز دارد و آن جنبه اجتماعی مراسم است. به عنوان مثال آواز و موسیقی دارد، زوجهای جوان معرفی میشوند، جوایزی به افراد برتر در علم و هنر داده می‌شود و به طور کلی جشنوارههای فرهنگی، هنری و ادبی در این زیارتگاه برپا می‌شود. هر ساله از تاریخ 16 تا 12 امرداد به مدت پنج روز مردم در این رویداد مذهبی، فرهنگی شرکت میکنند.
از پله ها که بالا میروید، ساختمانی از خشت و گل به رنگ کویر، جلو رویت نمایان می‌شود. وارد اتاق بزرگی میشوید، دورتادورش را نیمکت فرا گرفته که برای نشستن شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان است، آتشدانی در وسط با آتشی که زرتشتیان با دعایی زیر لب، اسفند و کندر در آن میریزند و قابهای عکسی که به دیوار زده شده است را میبینید. اینها، همه تزئینات داخل ساختمان است. در بیرون ساختمان اتاقهایی که محل اسکان زائران است قرار دارد، محلیها به آن«خیله» میگویند. همینطور محلی برای شست وشوی دست و صورت، و سبدی با کلاههای سفید که مردم برای وارد شدن به زیارتگاه و احترام سر را با آن میپوشانند.
این مکان با هر روایتی که پشت خود دارد و با هر داستانی که آمیخته شده، مکانی زیارتی است که بسیار مورد توجه زرتشتیان است و اعتقاد زیادی به آن دارند.