خانه ملاصدرا

خانه ملاصدرا، خانه‌ای است که «محمد بن ابراهیم یحیی شیرازی» ملقب به «صدر المتالهین» و مشهور به «ملاصدرا»، زاده سال 950 خورشیدی هم‌دوران با شاه عباس صفوی، برای 15 سال در آن زیست. ملاصدرا  این فیلسوف ایرانی، به جهت دوری از دربار پادشاهی صفوی در پایتخت آن دوران ایران، اصفهان، به کهک در حوالی قم آمد. صدر المتالهین به دنبال ساخت «مدرسه خان» در شیراز و نیز درخواست «الله وردی خان اوندیلادزه گرجی»، وزیر لشکر و سپهسالار صفوی و فرمانروای فارس، به شیراز بازگشت.

نقشه خانه ملاصدرا شبستانی چلیپایی با سقف گنبدی است و چهار تختگاه که گرداگرد سازه را فرا گرفته شامل اتاق‌هایی می‌شود که در دو طبقه ساخته شده است. این اتاق‌ها 8 عدد بوده که امروزه تنها 2 اتاق از میان آن‎ها بر جا مانده است. بر فراز گنبد این خانه، شیشه‎های رنگی برای گرفتن پرتو آفتاب جاسازی شده است که به زیبایی بنا افزوده است.

مصالح به کار رفته در ساخت خانه ملاصدرا، از خشت خام، ملات گل و تیر چوبی تشکیل شده است. اندازه خشت‌های این خانه تاریخی ۲۰ در ۲۰ سانتی متر است. دیوارهای سازه با اندود گل سیاه شده و تزئینات گچبری با کاربندی به چشم می‎آیند. در بخش شرقی خانه ملاصدرا قنات پر آبی وجود دارد که سامانه آبرسانی به درختان باغ را شکل می‎داده است.

امروزه خانه ملاصدرا در پایان بخش باختری روستای کهک در کوی «چال حمام» جای دارد. خانه ملاصدرا که در سال ۱۳۷۷ خورشید بازسازی شده است، نامش در فهرست آثار ملی ایران بر شمرده می‌شود.

خانه ملاصدرا در بخش کوهستانی و روستای ییلاقی کَهَک در جنوب قم جای دارد. منطقه کهک با کوه‌ها، باغ‌ها و چشمه‌هایش دارای آب و هوای معتدل است و زمین‌های حاصلخیزی دارد. اکنون كهك تبدیل به شهر شده و در حدود 30 كيلومتري قم، دومین شهر بزرگ این استان محسوب می‌شود.

شهر كهك در پایین دست روستاهايی مانند فُردو، وِشنَوه، كِرمِجِگان، اَوِل، خاوه و بيدهَند جای گرفته است. در کهک جدای از خانه ملاصدرا یادگارهای تاریخی دیگری نیز بر جای مانده است که از جمله آن‎ها می‎توان به تپه تاريخي صرم، دژ ساساني سيرو، زمین باستاني شمشيرگاه، ميل مِيَم، چهارتاقي كرمجگان، گرمابه روستاي قُباد بِزَن، آب انبار كهك، آب انبار البرز و دیگر نشانه‌های تاریخی اشاره کرد.