گرمای تهران قدیم طبع ملوکانه قبله عالم، خان بابا خان، فتحعلی شاه قاجار را می آزرد. همین آزردگی موجب حکم همایونی مبنی بر ساخت اقامتگاهی تابستانی در سال 1187 خورشیدی شد که آن را باغ نگارستان نامیدند. این بنا آن زمان در بیرون تهران و در سرحد شمالی شهر ساخته شد و بعدها که ناصرالدین شاه دست به توسعه تهران زد در محدوده حصار جدید و در محدوده جنوب خیابان آتشکده (اعلایی)، شمال میدان بهارستان، غرب خیابان دروازه شمیران و شرق خیابان صفی علیشاه قرار گرفت. 20 سال بعد این بنا در اختیار عدلیه و پس از بازگشت مظفرالدین شاه از فرنگ و تاسیس مدرسه فلاحت ایران و بعدها نیز در بناهای جنوبی باغ، مدرسه مستظرفه به ریاست استاد کمال الملک تاسیس شد. از آنجا که به مرور زمان این باغ از ملکیت بناهای سلطنتی خارج شد، باغ و بنا رو به ویرانی رفت، تا اینکه در سال 1307 خورشیدی با کمک معمار و مهندس روس، الکسی مارکف وزارت معارف در این مکان 3 بنای بزرگ در این مجموعه 10 هزار متر مربعی شامل دو تالار و 164 اتاق ساخت و آن را به دارالمعلمین عالی اختصاص داد. باغ نیز به دست سید علی اکبر خان باغبان باز طراحی و در سال 1311 خورشیدی تمام بناهای آن به دانشسرای عالی اختصاص یافت. کتابخانه باغ به معاونت پروین اعتصامی در سال 1315 در ضلع شمال شرقی باغ ساخته شد. پس از تغییر و تحولات مداوم، باغ و بناهای آن در سال 1374 بازسازی شده و به حالت سابق بازگشت.
این باغ در دوره قاجار دارای ساختمان‌ها، تالارهای مجلل و حوضخانه بود که تزیینات و نقاشی‌های نفیسی آن را جلوه می داد. از معروف‌ترین حوضخانه‌ها حوضخانه عمارت "دلگشا" و مشهورترین تالارها به "قلمدان" و " سلام" می‌توان اشاره کرد. در تالار قلمدان نگاره های زیادی همچون نقاشی بزرگی از فتعلی شاه و 30 پسرش بر روی دیوارها دیده می شد که وجه تسمیه این باغ به نگارستان نیز شمرده می شود. متاسفانه پس از انقراض قاجاریه بسیاری از این نفایس و بخش‌های مختلف باغ از بین رفته است به گونه‌ای که حوض خانه آن در داخل وزارت ارشاد قرار گرفته و برای بازدید از آن باید به عمارت وزارت ارشاد مراجعه کنید.
ساختمان اصلی امروز به نام موزه کمال الملک شناخته می‌شود و به جز دو تالار کناری دو تالار دیگر نیز دارد. تالارها از آینه کاری، نقوش و طرح‌های طلایی و تابلوهای هنرمندانی مانند میرزا جانی نقاش، میرزا بابا نقاش و عبدالله خان نقاش‌باشی پوشیده شده است. در ساختمان‌های باغ چندین مجموعه همچون مجموعه ملک الشعرای بهار، مجموعه مینیاتور و معرق علی اسفرجانی، مجموعه عکس‌های دکتر محمود روح الامینی و موزه مکتب کمال الملک و مجموعه مجسمه های مینیاتوری جهانگیر ارجمند در حوزه مردم شناسی قرار دارد. اتاق ها و تالارها دارای پنجره های بلند با تاقچه های مرمرین است که نور مجموعه را به خوبی تامین می‌کند.
در بیرون ساختمان‌ها نمایی از آجر می‌بینید که کتیبه‌هایی با کاشی‌های آبی رنگ شامل نام هر ساختمان و یا اشعار مختلف و نیز طرح‌های گلکاری، بالای ورودی‌ها و بیرون پنجره های اتاق ها و تالارها را مزین کرده است. در روبروی ساختمان مرکزی، که موزه مکتب کمال الملک در آن قرار دارد، سردیسی از فردوسی می بینید که توسط "لورنزی" مجسمه ساز فرانسوی در سال 1313 خورشیدی به مناسبت هزاره فردوسی و با همت 410 تن از دانشجویان ایرانی در فرانسه ساخته شده است.
جدای از بازدید از مجموعه های باغ نگارستان گشت و گذار در باغ شما را با زیبایی خیره کننده ای از رنگ های مختلف درختان، حوض های پر آب با نیلوفران آبی شناور که به کمک جوی های باریک به هم متصل شده اند، درختان انار با گل های قرمز و نارنجی انار، درختان توت و همچنین منظره گلخانه درست در سمت راست در ورودی مواجه می‌کند. همچنین روبروی گلخانه و کافه زیبای باغ، آلاچیقی شبیه حافظیه خواهید دید که می توانید بر روی صندلی های آن استراحت کنید. از آنجایی که باغ از سطح خیابان پایین تر است یازده پله فضای باغ را به در ورودی متصل می‌کند.