باغ فین

باغ فین کاشان یکی از مهم‎ترین باغ‎های ایرانی است که ساختار آن کاملاً منطبق با اصول باغ‎سازی در ایران است. این باغ که در داخل شهر کاشان واقع شده، به عنوان یکی از 9 باغ شاخص ایرانی در سال 2011 میلادی به ثبت یونسکو رسید.

درخصوص زمان پایه‎گذاری باغ فین کاشان اختلاف نظر وجود دارد. برخی قدمت این باغ را تا پیش از اسلام، یعنی دوره ساسانی پیش می‎برند و دسته‎ای دیگر از  صاحب‎نظران،  حکومت «آل بویه» یا «ایلخانی» را بانی ساخت آن می‎دانند. با این‎همه، آن‎چه مسلم است، تاریخ ساخت باغ فین به شکل و شمایل امروزی‎ست که آن را به دوره حکومت شاه عباس صفوی نسبت می‎دهند.

باغ فین، آوردگاه حوادث مهمی در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران بوده است. از برگزاری مراسم جشن و پایکوبی شاهان صفوی گرفته تا قتل حاکم کاشان از جمله رویدادهای تاریخی این باغ است. همچنین گفته می‎شود شیخ صفی در عمارت باغ فین از دنیا رفت و بلافاصله پسرش در همین مکان تاج‎گذاری کرد.

اما رویدادهای باغ فین محدود به همین‎ها نیست. حمام این باغ، جایی است که امیرکبیر، صدراعظم ناصرالدین شاه در آن به قتل رسید. در باغ فین دو حمام وجود دارد که یکی از آن‎ها با نام حمام سلطنتی، مورد استفاده درباریان و حمام کوچک‎تر مورد استفاده خدمه و مردم عادی بود.

باغ فین فضایی چهارگوش و محصور با دیوارهای بلند دارد. گذر اصلی و شمالی - جنوبی باغ که از «عمارت سردر» آغاز می‎شود، از کوشک می‎گذرد و به انتهای باغ می‎رسد. همچنین بر مبنای اصول باغ‎سازی ایرانی، باغ دارای یک گذر شرقی – غربی هم هست که امروزه حمام را به موزه کاشان مربوط می‎کند.

كوشك صفوی یا عمارت مرکزی باغ بنایی چهارضلعي است و فضای آن به گونه‌ای طراحی شده كه از هر سوی آن، بتوان چشم‎اندازی از باغ را دید. همچنین در دوره‌ كريم خان زند، بخش دیگری در مجاورت باغ و در سمت جنوب‌غربی آن ساخته شد که خلوت و چند بنای ديگر را شامل می‎شود.

یکی از شگفتی‎های مهندسی باغ فین کاشان، مدیریت شیوه گردش آب در آن است. به طوری که تنها با ایجاد اختلاف سطح و بدون استفاده از هیچ نیروی دیگری، آب در جوی‎ها و فواره‎های باغ جاری می‎شود.