مشکین شهر در منطقه ای کوهپایه ای، در 25 کیلومتری کوه سبلان، بزرگ ترين و معروف ترين كوه آتشفشانی خاموش ايران، و در ارتفاع 1830 متری از سطح دریا واقع شده است. این شهر از شمال شرق و شرق با جمهوری آذربايجان و از شمال غرب با دشت مغان دارای مرز مشترک است. مشکین شهر دارای آب و هوای نسبتاً سرد و نیمه خشک است.
شهرستان مشکین شهر دارای پنج بخش«رضی»، «مرادلو»، «مرکزی»، «لاهرود»و «قصابه»، شش شهر و دوازده دهستان است.
این شهر بعد از شهر اردبیل بزرگترین شهراستان است. مشکین شهر به جهت واقع شدن در دامنه کوه سبلان از طبیعتی زیبا، آب وهوایی خنک و آبهای معدنی با خاصیت درمانی برخوردار است. این شهر همچنین به دلیل وجود محوطه های تاریخی، باستانی و اماکن متبرکه متعدد یکی از شهرهای مهم این منطقه به شمار میرود. اقتصاد مشکین شهر بر پایه کشاورزی، باغداری، دامداری و زنبورداری استوار است. صنایع مشکین شهر را دو بخش صنایع ماشینی و صنایع دستی نظیر بافته های داری: قالی بافی(صادراتی)، گلیم بافی و جاجیم بافی و همچنین سفال گری تشکیل میدهد. این شهر محل اسکان عشایر شاهسون است و در تابستان چادرهای رنگارنگ این ایل مناظر زیبایی را به وجود میآورد.
اين شهرستان در شمال غرب ايران در ناحيه مركزي استان اردبيل واقع شده است و از طرف شمالشرقي به طول km56 با جمهوري آذربايجان هممرز است. مشكينشهر داراي 280 كيلومتر جاده آسفالت درجه يك كه ارتباط شهرستانهاي مغان و مركز استان و در نهايت دسترسي به ساير مركز ايران را تسهيل و برقرار ميكند. همينطور جادههاي آسفالت اين شهرستان در نقاط مرز به كشورهاي آسيايميانه و كشورهاي تازه استقلاليافته منتهي ميگردد.
راههاي ارتباطي از ديرباز نقش عمدهاي در پيدايش و استقرار جمعيت داشته است، چنانچه يكي از راههاي جاده ابريشم به آران و قفقاز و ماوراي قفقاز از اين ديار گذشته است.با آنكه آبهاي گرم معدني دامنه سبلان سرمايه اصلي و انگيزه مطلوب توسعه توريستي به شمار ميآيد، بارزترين مشخص طبيعي اين شهرستان توده عظيم آتشفشاني سبلان با ذخاير قابل توجه برفهاي دائمي و چشمههاي معدني فراواني از جمله قوتورسوئي، شابيل و قينرجه ميباشد كه يكي از مناطق شگفتانگيز قاره آسياست، در آن زيباييهاي طبيعت در هم آميخته و مجموعهاي بس بديع و بكر ارائه داده است.از بركت وجود سبلان و ذخاير برفهاي دائمي و چشمههاي معدني آن، رودهاي متعددي در اين منطقه جريان دارد، كه از نظر آبياري مزارع و باغهاي منطقه اهميت فراواني دارند. اين رودها همگي از شعبات رود قرهسو ميباشند كه در مركز شهرستان جاري است، مهمترين ان خياو چاي، انارچاي و اهر چاي است كه از ارتفاعات پيرامون سبلان سرچشمه گرفته و پس از مشروب كردن اراضي، توسط رود قرهسو به رود ارس ميريزند.
وجود ارتفاعات بلند سبلان در جنوب شهرستان و جلگههاي پست مغان در شمال سبب پيدايش مراتع خوب و در نتيجه اسكان عشاير شده است. پوشش گياهي منطقه بيشتر به صورت مراتع غني و استپ بوده و به طور پراكنده، جنگلهاي ممرز و بلوط ميباشد.
تنوع رستنيها در دامنه سبلان بيش از سه هزار گونه برآورده شده است و محصولات غالب منطقه غلات، حبوبات و سردرختيها شامل هلو، زردآلو، آلبالو، سيب درختي، انگور و گلابي است.
نزديكي مشكينشهر به محل سكونت ييلاقي و قشلاقي عشاير و روابط اقتصادي كوچنشينان با اهالي شهر و وجود پادگان نظامي و آبهاي متعدد معدني در توسعه و گسترش مشكينشهر در سالهاي اخير نقش عمدهاي داشته است
مردم مشکین شهر به زبان ترکی آذربایجانی سخن میگویند. مردم این شهر مسلمان و شیعه مذهب هستند.
آثار باستاني مشكينشهر:
* سنگنبشته ساساني (نخستين كتيبه كشف شده در آذربايجان)
* مقبره شيخ حيدر (برجي به ارتفاع 5/18 متر و قطر 5/10)
* قلعه قهقهه (در 80 كيلومتري مشكينشهر)
* ديو قلعهسي (در 27 كيلومتري جنوبشرقي مشكينشهر)
* كهنهقلعه (در ورودي شرقي مشكينشهر)
* قلعه ارشق (در 30 كيلومتري شمال مشكينشهر)
* محوطه تاريخي شهريري مربوط به دوره ما قبل تاريخ در 30 كيلومتري مشكينشهر
* كاروانسراي قانلوبلاغ در 75 كيلومتري شمالشرق مشكينشهر
* امامزاده سيدسليمان فخرآباد در 25 كيلومتري شرق مشكينشهر