موزه سلطان آباد (اراک)

موزه ی سلطان آباد اراک به تاریخ 1385 خورشیدی بازگشایی شد. سلطان آباد نام قدیمی شهر اراک و یکی از شهرهایی است که در دوره ی قاجار ساخته شد. این شهر ابتدا به سلطان آباد و سپس عراق مرسوم گردید. (در برخی متون تاریخی به جا مانده از آن به نام عراق یاد شده است) سلطان آباد از جمله شهرهایی است که در ناحیه ی جنوبی تهران و براساس ویژگی های یک شهر ایرانی-اسلامی بنا شد. بنابراین از نظر تاریخی نسبت به سایر شهرهای استان مرکزی از قدمت بسیار کمتری برخوردار است. زیرا زمان احداث شهر از سلطنت فتحعلی شاه قاجار یعنی درحدود دویست سال قبل فراتر نمی رود.

این شهر به پیشنهاد یوسف خان گرجی فرمانده ی قشون فتحعلی شاه برای تمرکز قشون عراق عجم و ساخت قلعه ای نظامی در این منطقه احداث شد. این قلعه به سال 1231 خورشیدی به پایان رسید و به تاسی از نام فتحعلی شاه سلطان آباد نامیده شد. سلطان آباد در دوران قاجار تحولات شهری زیادی را تجربه کرد و نام آن پس از انقراض قاجاریه به اراک تغییر پیدا کرد. امروزه با گسترش و بزرگ شدن شهر اراک این منطقه در بافت قدیمی شهر قرار گرفته است و موزه ی سلطان آباد نیز در همین بخش قدیمی در سرای کاشانی واقع در بازار قدیم اراک قرار دارد. تزیینات و گچ بری های این سرا از نوع قجری و زیبا است.

ساختمان موزه نیز در یکی از بناهای قدیمی محله بنا شده است. این موزه دارای سه تالار اصلی است و حوزه ی فعالیت آن به شکل تخصصی در زمینه ی خوشنویسی، صنایع فلزی، لباس های قجری، خاتم کاری، سوزن دوزی و سایر آثار صنایع دستی است. آثار خوشنویسی موزه در نوع خود بی نظیر است و از هنرمندان شهیر و فرهیخته ای چون درویش عبدالمجید طالقانی (هنرمند قرن دوازده خورشیدی)، میرعماد حسنی (هنرمند قرن دهم خورشیدی)، میر علی هروی (هنرمند قرن دهم خورشیدی)، میرزا فتحعلی حجاب شیرازی (خوشنویس و نستعلیق نویس دوران قاجار)، میرزا غلامرضا اصفهانی (هنرمند دوره ی قاجار)، یاقوت مستعصمی ( هنرمند قرن هفتم و کهن ترین آثار موزه متعلق به او است)، محمد هاشم لولو اصفهانی، میرزا کاظم، میرعلی هروی ، ظل السلطان محمد باقر خان، محمد جعفر تبریزی، میرزا رضا خان فراهانی، فتحعلی تنکابنی، میرزا اسدالله شیرازی، کیخسرو خروش و فتحعلی واشقانی فراهانی که از خوشنویسان معاصر است نگهداری و نمایش داده می شود. از دیگر آثار برجسته ی موزه می توان به آثار نفیسی چون تابلوهای نقاشی اثر هنرمند برجسته کمال الملک و نقاشی هایی در مکتب قهوه خانه ای و آثاری از محمد مدبر و عباس بلوکی فر اشاره کرد.