جشن خَرمَن

جشن آیینیِ خَرمَن مراسمی سنتی، کهن و ماندگار در شمال ایران است که در دل آئین‌های فراوان، از دوره­‌ی قاجار تاکنون برگزار می‌شده است. این جشن در پایان فصل زراعی پس از یک دوره کاشت، داشت و برداشت محصول، گندم و شالی به جهت رفع خستگی ناشی از کار طاقت‌فرسای کشاورزی که در فصول بهار و تابستان در شالیزارها صورت گرفته با نزدیک شدن به فصل پائیز به صورت گروهی و دسته جمعی در استان­‌های مازندران، گیلان و گلستان با شور و نشاط بسیار برگزار می­‌شود. این سنت قدیمی، دینی و مذهبی به پاس و شکرگزاری کشاورزان و شالیکاران از خداوند به سبب جمع‌آوری شالی پربار، افزایش برکت و رزق و روزی حلال و صرف آن در راه خیر و آبادانی بوده که در گاه‌شمار این منطقه از ایران نیز به ثبت رسیده است. این جشن نمادی از قدرشناسی، دوستی و همکاری مردم و وسیله‌­ای جهت حفظ و احیای سنت‌های دیرینه و فرهنگ بومی است.

آداب جشن خرمن

 برداشت محصول کشاورزی در گذشته، از طریق ابزار و ادوات ابتدایی کار بسیار سخت و طاقت فرسایی بود به­ طوری که این کار طی چندین مرحله توسط افراد و با استفاده از چاریایانی نظیر اسب و... انجام می‌­شد. درو کردن شالی توسط زنان و مردان، جمع کردن شالی که در اصطلاح محلی به آن کوفا می­‌گویند و مرحله خرمن کوبی که قبل از جشن خرمن برگزار می‌شود و در آن کشاورزان شالی‌های برنج را در محلی به نام «جینگا‌سر» بر روی زمین ریخته و با اسب با استفاده از ابزاری به نام لیفا و فیه بر روی آن­ها می‌تاختند تا برنج‌ها از کاه جدا شود. دانه­‌هایی که از کاه جدا شده بود را در مسیر باد قرار داده تا در اثر وزش باد، کاه‌­ها از دانه‌­های شالی که سنگین­‌تر بودند جدا و بدین ترتیب به برنج تبدیل شود. در پایان نیز میزان شالی کسب شده از سال زراعی را اندازه­‌گیری می­‌کردند.

در جشن آيينی خرمن به اجرای نمادین مراسم برداشت محصول و خرمن‌کوبی با ابزار و ادوات کشاورزی سنتی­ پرداخته می‌­شود. افراد و شالیکاران با پوشش و لباس‌­های محلی در کنار خرمن­‌کوبی، به خواندن آواهای محلی با موسیقی مرتبط با جشن پرداخته و به اجرای برنامه های آیینی چون سرنانوازی، شکرگزاری و نیایش، رقص خرمن، طبخ آش و غذاهای محلی به عنوان تبرك و دور بودن از بلايا، برگزاری ورزش‌ها و بازی های بومی‌ محلی، برگزاری نمایشگاه صنایع دستی و نماز شکرانه و برنامه­‌هاي شاد و مفرح دیگر می­‌پردازند.

مراسم عروس‌برون و مراسم ازدواج زوج‌های جوان نیز از دوره قاجار تاکنون همراه با جشن خرمن برگزار می­‌شده است که یکی دیگر از مراسم جذاب در این جشن به­ شمار می­رود. داماد با پای پیاده عروس را بر روی اسب ‌نشانده و خود افسار اسب را به دست می‌گیرد. همراهان نیز با آداب و رسوم خاص منطقه درحین شادی و پایکوبی جشن بردن عروس به خانه بخت را برگزار می­‌کنند.