بندر ترکمن

بندر ترکمن در زمان رضاشاه پهلوی و در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی با نام بندر شاه بنا شد. رضا شاه این بندر را با اهدافی همچون ساخت ایستگاه پایانی راه آهن جنوب به شمال و ایجاد و راه‌اندازی شیلات احداث کرد. پس از انقلاب و در سال ۱۳۵۹ و بر اساس مصوبه هیئت وزیران این بندر و نواحی اطراف آن شهرستان بندر ترکمن را تشکیل دادند. اکنون این شهرستان از دو بخش، یک شهر و چهار دهستان تشکیل شده است و جمعیتی بالغ بر ۷۹۹۷۸ نفر را در خود جای داده است.

هر چند که اقتصاد این شهر بر پایه‌ی راه آهن و بندر طراحی شده بود اما با توجه تغییرات عمق دریا و کاهش آبخور کشتی‌ها، بندر ترکمن امروزه عملا خاصیت بندر تجاری ندارد. در حال حاضر تنها مواد سوختی و نفت خام در مقیاس بسیار کم به مقصد نیروگاه‌های این منطقه در بندر ترکمن تخلیه می‌شوند.

اقتصاد بندر ترکمن بر پایه‌ی تولید فرش و گلیم، صید و تولید خاویار، کشاورزی و صنایع دستی استوار است. صید ماهی نیز از مشاغل اصلی مردم این شهرستان است.

جزیره‌ی آشوراده در غرب بندر ترکمن از جاذبه‌های گردشگری شناخته‌شده‌ی منطقه است. آشوراده بزرگ‌ترین جزیره‌ی ایرانی در دریای کاسپین است. دسترسی به جزیره‌ی آشوراده از بندر ترکمن با قایق موتوری ممکن است. سال‌ها پیش مردم در این جزیره زندگی می‌کردند اما در سال ۱۳۷۲ و پس از بالا آمدن سطح آب دریا این جزیره خالی از سکنه شد.

تالاب گمیشان از جاذبه‌های گردشگری طبیعی بندر ترکمن است که در شمال شهر واقع شده است. هر سال هزاران پرنده مهاجر فصل زمستان را در این تالاب سپری می‌کنند.

اسکله‌ی تفریحی بندر ترکمن هم محل مناسبی برای گشت و گذار است. قایق‌سواری و بازدید از بازارهای این منطقه خالی از لطف نخواهد بود. بازارچه‌ی ساحلی بندر ترکمن در نزدیکی اسکله قرار دارد.

قدمگاه خواجه بهاء الدین نقشبندی در ۱۰ کیلومتری بندر ترکمن از بناهای تاریخی این شهر است. بهاء الدین نقشبندی مرتاضی قدیس‌گونه بوده که پیروان او کماکان در ایران، هند و چین زندگی می‌کنند. برخی بر این باور هستند که او مدتی در این مکان اقامت داشته است.

کورس اسب دوانی بهاره بندر ترکمن نیز هر سال علاقه‌مندان زیادی را به این شهر می‌کشاند. مراسم عروسی ترکمن‌ها با آیین خاصی برگزار می‌شود و خوشبختانه هنوز در برخی مناطق حالت سنتی خود را حفظ کرده است. چکدرمه از غذاهای محلی معروف ترکمن‌هاست که در بندر ترکمن نیز طبخ می‌شود.

بافت قالی و قالیچه، سوزن‌ دوزی، ساخت زیورآلان ترکمن، نمد مالی و پشتی ترکمن جزء صنایع دستی مردم بندر ترکمن است.