زاغ بور

زاغ بور که به­نام زاغ کویری نیز شناخته می­ شود تنها گونه­ ای از پرندگان است که به ­طور قطع می­ توان آن را ایرانی دانست. این پرنده در نواحی کویری و خشک ایران زندگی می­کند همچنین در نواحی مرزی شرق افغانستان و مرزهای غربی پاکستان نیز دیده می­شود. زاغ بور لانه ­اش را بر­ روی زمین در ­میان بوته­ های کویری می­سازد و برای ساخت لانه ­اش از پشم گوسفندان، الیاف گیاهی و گل­ها استفاده می­کند. 

رنگ پرو­بال زاغ ایرانی به­رنگ کویر یعنی نخودی مایل به صورتی است و در قسمت دُم و زیر گلو، منقار و چشم­هایش به­رنگ مشکی است. این پرنده از خانواده­ی کلاغ­سانان و در راسته­ ی گنجشک­ سانان قرار دارد اما برخلاف هم­سانانش علاقه­ ی چندانی به ­پرواز ندارد و بیشتر بر روی زمین می­ دود. حتی در مواقعی که خطر تهدیدش می­ کند دویدن را به ­پرواز ترجیح می­ دهد. پروازهای آنان بلند و طولانی نیست و معمولاً در ارتفاع زیر ۱۰ متر پرواز می­کند. سرعت دویدن آن در حدود ۲۰ کیلومتر در ساعت است. چوپانان و افراد مناطق کویری به­ دلیل تعاملی که زاغ بور با آنها داشته به آن لقب خروس گله داده­ اند. به ­اعتقاد چوپانان زاغ بور خوش­ شانسی می ­آورد. همچنین به ­دلیل بی ­آزار بودن و رفتار خاص این پرنده بومی­ ها القابی چون خرچران و احمق ­دوان به آن داده­ اند.

از ویژگی­های خاص این پرنده صدای آهنگین آن است همچنین زاغ بورها برای خود قلمرو اختصاصی دارند وقتی در محدوده­ای یک جفت از این پرندگان دیده شود می­توان مطمئن بود که به­ شعاع ۵۰۰ متری نمی ­توان زاغ دیگری را دید.

زاغ  ایرانی به­طور خاص در استان­های خراسان شمالی، سمنان، کرمان و سیستان­ و­بلوچستان زندگی می­کند و برای دیدن آنها باید به­دشت­های بیابانی این مناطق سفر کرد. بهترین فصل برای ملاقات زاغ بور اوایل تابستان و پاییز است و در برخی مواقع پرنده­ ها­ی زاغ به­ کنار جاده می ­آیند تا از غذای مسافران نصیبی ببرند.

زاغ بور در اوسط اسفند ماه هنگامی که هنوز هوا سرد است در دشت ۴ یا ۶ تخم به ­رنگ شیری می­ گذارد و پس از بیست روز جوجه زاغ­ها متولد می ­شوند و در ۱۵روزگی لانه را ترک می­ کنند و به­ همراه پدر­و­مادرشان در دشت­های کویری شروع به­ دویدن می ­کنند اما تا دو ماهگی  برای پرواز و تغذیه به والدین خود وابسته هستند.

از ویژگی­های زیست محیطی زاغ بور این است که در فصل تابستان اقدام به­ جمع­ آوری بذر گیاهان مختلف می ­کند و آنها را در جاهای مختلف دشت در زیر زمین مخفی می­ کند تا در زمستان از این آذوقه­ ها استفاده کند اما همانند برخی دیگر از پرندگان محل مخفی کردن بذرها را فراموش می­ کند این امر باعث انتشار بذرها در محیط و رویش گیاهان می ­شود.